Her canlıda bilinç algısı var mıdır?

Öncelikle bilinci ya tamamen var olan veya hiç olmayan bir kavramdan ziyade düzeyleri olan bir kavram olarak ele almamız gerekir. Örneğin uyanık ve sağlıklı bir insanda dahi bilinç dalgalanmaları olabilir. Kısacası bilince insan bilinci paradigmasından bakmamak gerekir.

Bu açıdan baktığımızda memelilerde, kuşlarda ve hatta sürüngenlerde belli bir bilinç seviyesi olduğuyla ilgili çok ciddi bulgular var. Bu canlıların çok geniş bir davranış repertuvarı var ve bu bize bir bilinç sahibi olduklarını işaret edebilir. Hatta şempanzelerde önceden sadece insanlarda olduğunu düşündüğümüz öz farkındalık özelliği bile çok kolay bir şekilde gözlemlenebiliyor. Yukarıda saydığım canlı türlerinin bir bilinç sahibi olduğuyla ilgili çok ciddi morfolojik ve nörolojik bulgular da var. Bu canlıların neokorteks ve daha aşağıda kalan beyin bağlantılarının bir bilinç oluşturduğu yönünde görüşler var.

Bununla birlikte her canlının bilinçli olduğunu söylemek zordur. Bilinç için neokortekse ihtiyaç duyulduğu görüşü şuan için ciddi eleştiriler alsa da bilinç için merkezi bir sinir sisteminin şart olduğu genel olarak kabul edilen bir görüş. Şuan için yukarıda saydığım canlılar dışında bilincin varlığını gösteren bir bulgu yok. Potansiyel olarak merkezi sinir sistemi olan her canlıda belli bir düzeyde bilinç bulunma ihtimali varsa da bakteriler veya basit yapılı hayvanlarda(süngerler, solucanlar gibi) muhtemelen anladığımız anlamıyla bir bilinç olmayacaktır.