Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
Anonim
Anonim Üye
2

Zekasal yada fiziksel üstünlüğümüzün bulunması başka canlıları öldürmekte hak sağlıyorsa insanın insana üstün geldiği durumlarda neden geçerli değil?

Her gün binlerce hatta milyonlarca canlı öldürüyoruz ve bunu yaparken sanıyorumki kimse diğer canlılarla aynı yerden geldiğimizi ve eşit yaşama hakkımız olduğunu düşünmüyordur. Peki bu durum insanın insana üstün geldiği durumlarda neden psikopatlık, bencillik yada empati yoksunluğu olarak görülüyor.
206 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
2 Cevap
Berat Mutluhan Seferoğlu
Felsefe Genel Editörü

Merhabalar.

Sorduğunuz soruda hatalı bir varsayımınız var. Diğer canlıları öldürmemizin ya da kullanmamızın meşru olduğu söylendiği zaman, en azından konu hakkında biraz düşünmüş kişiler, bunu bizim diğer canlılardan daha üstün olmamıza bağlamazlar. Daha çok, bir canlının öldürülebilmesinin/kullanılabilmesinin meşruiyetinin belli özellikler açısından bir tür eşiği aşmaya bağlı olduğu iddia edilir. Bu eşiği aşan her türden varlık, bizden aşağı da olsa yukarı da olsa, asgari düzeyde haklara sahip görülür. Bu eşik ne olabilir? Belli türden hisli bir varlık olma -mesela acı çekebilme- ya da belli türden zihinsel yetilere -kendi varlığının farkında olmak gibi- asgari düzeyde sahip olma olabilir. Bunlar önerilmiş en popüler ahlaki statüye sahiplik şartlarından ikisidir. Bir varlığa ahlaki statü kazandıran belli türden nitelikler olduğu ve bu niteliklere sahip olmayan varlıkların ahlaki statü sahibi olmadığı iddia edilebilir kısaca. Dolayısıyla söz konusu asgari koşulların sağlanması durumunda bizden belli noktalarda aşağı olan varlıklara zarar veremez ve kullanamazdık diyebiliriz ahlaken. Diğer canlıların büyük bölümünün kullanılabilir olmasını ya da çeşitli amaçlarla öldürülebilmesini savunan kişiler de ahlaki statünün üstünlük/alçaklıkla değil, bahsettiğimiz türden minimum bir eşiğin aşılmasıyla ilgili olduğunu iddia ederek sorduğunuz soruya cevap verebilirler. Diğer canlıları kullanabilme/öldürebilme nedenimiz onlardan üstün olmamız değil, onların ahlaki statü sahipliği için gerekli minimum şartları karşılamıyor olmaları. Bu yaklaşım aynı zamanda insandan her açıdan üstün olan uzaylıların da Dünya'ya gelmeleri durumunda bizleri öldürmelerinin ve kullanmalarının ahlaken yanlış olduğunu iddia edebilmemizi sağlar.

Tüm Reklamları Kapat

Elbette ahlaki statü belirlemek için burada verdiğim koşulların doğru koşullar olmadığı, diğer canlıları kullanmaya/öldürmeye engel olacak türden daha mütevazı ahlaki statü koşulları kabul etmemiz gerektiği iddia edilebilir. Veganların yaptığı bu. Bu taleplerinde haklı olmaları da mümkün. Bu konuda burada bir şey söylemeyeceğim. Ama en azından diğer canlıların kullanılabilir/öldürülebilir olduğunu düşünen birinin sorunuza nasıl cevap verebileceğini göstermeye çalıştım.

Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
5
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Onur Göksel Yokuş
Felsefe Editörü

Yukarıda beratın yazdıklarına katılmakla birlikte ufak bir ekleme yapsak daha da iyi olabilir. 

Hayvan haklarıyla ilgili yapılan tartışmalarda, hayvanların ahlaki statüye sahip olduğu kanısı etik çalışan felsefeciler arasında epey yaygın. Bunun başlıca sebeplerinden birisi, üstünlük durumuyla birlikte ahlaki durumları anlayamayan hayvanların, yine ahlaki durumları anlayamayabilen toplumlar içerisindeki zihinsel engelli bireyler ile aslında eş tutulabiliyor olması. Biz nasıl ki zihinsel engelli bireylerden hem 'üstün' hem de ahlaki durumları anlama ve bu durumlara katılma anlamında fail yetkisinde olsak da bu bireyleri ahlaki statü kapsamının dışına atamıyoruz. Atamadığımız için ve bilişsel kapasiteyle birlikte ahlaki edimlere katılma konusunda eş tutulacaklarından ötürü zihinsel engelli bireylere nasıl ahlaki olmayan davranışlarda bulunmamız doğru değilse, aynısı bizden aşağıda görülen pek çok hayvan türü için de geçerli olacaktır. Literatürde marjinal durumdan argüman  olarak yer alan bu savunuya belirli itirazlar gelse de, gelen itirazlara getirilen karşı itirazlar oldukça yeterli gözüküyor.

Tüm Reklamları Kapat

2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close