Sapyoseksüellik biyolojik bir cinsel kimlik midir yoksa psikolojik midir? Biyolojik ise biyolojik temelleri nelerdir ?

Sapyoseksüel kelimesi 21. yüzyılın başlarında ilk defa LiveJournal'da görülmeye başlanmış, 2002 yılında LiveJournal'da bir yazar olan wolfieboy "Sapiosexual" kelimesini 1998'de icat ettiğini yazmıştır. Sapyoseksüel kelimesi daha sonra ilk defa 2005'te bir usenet yazısında yazılmış ve sonra çoğunlukla 2012 ile 2013 arasında yazılan bazı gazete, dergilerde görülmeye başlanmış ve hiç bir bilimsel dayanağı olmadan üretilmiş bu kelime özellikle sosyal medya sayesinde yaygınlaşmış.

Bu yazılarda ortak olarak sapyoseksüel kelimesi, ilginç bir şekilde sapiens ve sexual kelimelerinin birleşimiyle oluşup, bir bireyin fiziksel görünümden önce zekasına cinsel çekim duyma olarak tanımlanmış.

Sorduğunuz sorunun cevabı biraz karışık, psikoloji ve biyoloji birbirlerinden kesin çizgilerle ayrılan iki farklı bilim alanı olmadığı için bu soruya cevap veremeyiz. Yaklaşık 6,5 milyon yıl önce Hominini oymağı bölünüp insanın ve şempanzenin soy hatları ayrıldı, aralardaki pek çok türden sonra 2 milyon yıl önce oluşan; ateşi kullanabilme, tamamen iki ayak üzerinde yürüme ve şempanze beyninin yaklaşık 3 katı beyne sahip olması gibi özellikler gelişmiş olan Homo ergaster ve Homo erectus'de seksüel dimorfizm giderek azalmaya başladı. (Erkek ve dişi arasındaki farkın giderek azaldığını, erkek köpek dişlerinin evrimsel süreçte giderek kısalması ve erkeklerin parmaklarının uzunluklarının oranlarının dişilerin parmaklarının uzunluklarının oranlarının eşitlenmeye başlaması gibi belirteçler sebebiyle anlayabiliyoruz.) Erkeklerin birbirleriyle girdiği rekabette yararlandıkları ekstra yapılar küçülmeye başlayınca rekabet giderek azalarak tek eşlilik ortaya çıktı ve babalar da çocuk yetiştirmeye yardım etmeye başladı. Yıllık sıcaklık ortalamasının bugünküne göre 5-10 derece daha soğuk olduğu bu dönemde partner seçmek için fiziksel güzellik ögeleri en önemli kriter haline gelmeye başladı. O zamanlar hayat çok zorlayıcıydı ve bu sebeple güzellik eş seçiminde en garantili yöntemdi.

Şimdi ise güzelliğin eksiklerle dolu bir yüzeysel eş seçim mekanizması olduğunu biliyoruz. Yapılan çok sayıda deneyde de görülüyor ki güzellik hayatta kalma ve üreme becerisini de tam olarak yansıtmıyor. Genellikle çirkin görünümlü bir bireyin oluşumuyla sonuçlanan parazit enfeksiyonu sebebiyle ölümler, tıpta ve teknolojideki gelişmeler sebebiyle artık çok az görülüyor. Güzel olan bireye öncelik tanıma ve tercih etme, beraberlik kurmak istediğimiz kişi hakkında daha çok bilgi edinmek için zaman ve imkanımızın olduğu bu dönemde yetersiz olmasına rağmen evrimsel tarihimizin çok daha öncelerinde oluşan haz temelli karar verme sistemimizin üzerine eklenmiş olduğu için hala çok fazla kullanılıyor.

Akla ve mantığa önem veren bir birey, birliktelik sağlamak istediği bir kişinin dış görüşüne yüksek derecede önem vermemesi gerektiği bilir ve kendisine benzediği için “akıllı(sapiens)” diye tanımlanabilecek bir kişiyle birlikte olmak ister. Yani sürekli düşünmeden karar veren bir kişinin “sapyoseksüel” olması beklenmez, bu nedenle “sapyoseksüel” bir cinsel yönelim çeşidi olarak tanımlanamaz.

https://en.wikipedia.org/wiki/Sexual_selection_in_humans

https://www.researchgate.net/publication/299978626_HOMO_SAPIENS_ARE_WE_A_MONOGAMOUS_SPECIES

https://en.wikipedia.org/wiki/Sexual_selection_in_humans

http://www.ipt.pt/teses.digitais/alik.huseynov/alik_huseynov.pdf