Elbette ki Atatürk'ün yaptığı devrimler arasından bir tanesini "en iyi" olarak seçemezsiniz. Onun o dahi zihninden çıkan ve icraate dönüşen her devrim bir "en iyi"dir. Fakat benim bir tane seçmem gerekirse bana göre en önemlisi 1933 yılında yapılan Üniversite Reformu'dur.
Bu reformun ne kadar önemli olduğu anlaşılması için sadece Almanya'dan getirilen profesör ve alanında uzman insanların sayısı ve kalitelerine bakmanızı istiyorum. Yaklaşık bin tane alanında uzman öğretmen, yazar, akademisyen, doktor, mimar, hukukçu, bilim insanı ve siyasetçilerin bulunduğu bir reform. Bunların neredeyse yarısı büyük adamlar, büyük bilim insanları. Örneğin Richard von Mises ki kendisi katı mekaniği , akışkan mekaniği , aerodinamik , havacılık , istatistik ve olasılık teorisi üzerinde çalışmış büyük bir matematikçidir. Clemens Emin Bosch vardır mesela ki kendisi önemli bir tarihçi ve nümismatik uzmanıdır. Alfred Kantorowicz vardır ki Türkiye'ye modern dişçiliği getiren adamdır. Clemens Holzmeister vardır mesela ki TBMM binası dahil Ankara'da bulunan bir çok güzel devlet binasını o yapmıştır. Erwin Finlay-Freundlich vardır ki Türkiye'de astrofizik ve astronomi çalışmalarının öncüsü ve İstanbul Astronomi Enstitüsü'nün kurucusudur. Oscar Weigert vardır mesela ki Türkiye Ekonomi Bakanlığı'nda hükümet danışmanlığı yapmıştır. Curt Kosswig vardır mesela ki Türkiye'de zoolojinin, Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün temellerini atmıştır. Wilhelm Peters vardır mesela ki Türkiye'de ilk deneysel psikoloji laboratuvarını açmıştır.
Bu devrimin kendisi şahaneyken arkasında bıraktığı kendisinden de şahanedir. Boynuz kulağı geçmiştir. Cahit Arf, Mustafa İnan, İhsan Ketin, Ekrem Akurgal, Sadık Alp, İhsan Ketin, Halil İnalcık, Reşat Kaynar, Selahattin Reşit Alan, Sadi Irmak, Sırrı Erinç, Hasan Ali Yücel, İlber Ortaylı, Celal Şengör ve daha nicesi.
Mustafa Kemal'in, Atatürk'ün "Akl-ı Kemal"inden çıkan bu mucizelerin belki de en muhteşem en göz alıcısı budur. Fakat onun her zaman en büyük hediyesi, en büyük işi, en büyük emeği, en büyük fikri her zaman Cumhuriyet olarak kalacaktır.
Atatürk'ü saygı ve rahmetle anıyorum.