Reflekslerimizi Kontrol Edebilir Miyiz?

Öncelikle refleksin ne olduğunu anlamamız gerekmekte. Refleksler en kaba tabirle vücudun dış uyaranlara karşı bilinçli düşünme gerektirmeyen, hızlı ve otomatik tepkiler vermesidir. Reflekslerimiz beyinden önce omuriliğimize iletilir, kabaca reflekslerimizin merkezi omuriliğimizdir. Hatta ereksiyon(penis sertleşmesi) bile omuriliğe bağlı bir reflekstir bu yüzden yeni doğmuş bebeklerde yada ölüm katılığına sahip bireylerde görülebilir.

Pekala reflekslerimiz kontrol edilebilir mi? Hayatta kalma ve uyaranlara verdiğimiz tepkilerimiz çoğunlukla tamamen engellenemez şekilde var olurlar, ancak tecrübe ve bilincimizin etkisiyle refleks sırasında verilen tepkilerimiz büyük ölçüde azaltılabilir.

Refleksleri engellemekten ziyade geliştirmek ve yeni refleksler ortaya koymak daha gündemde olan bir konudur. Bugün bir çok farklı spor dalında uzun uğraşlar sonucu reflekslerini geliştiren kişiler görmekteyiz. Bu yüzden dolayı var olan refleksleri kontrol altına alıp onları daha bir hale getirebilmek kesinlikle bizim kontrolümüz altında olan bir şeydir diyebiliriz.

Refleksler zâten yaşamımız boyunca yaşadığımız aynı durumlara verdiğimiz tepkidir ve değiştirebiliriz. Çünkü meselâ bir çocuk sobanın sıcak olacağını bilmez ve dokunur, canını acıttığı gibi de çeker ve bu durum tekrar tekrar olduğunda beynimiz artık sıcağın acı verici olduğunu ve sıcak şeylere dokunursak çekmesi gerektiğini kaydeder. Ve sonradan öğrenilen şeyleri değiştirmen mümkündür meselâ elini sıcak bir sobanın üstünde tutarsan(ki denememeni tavsiye ederim).

Refleksler,vücudun otomatik ve hızlı tepkileridir.Genellikle bilinçli kontrol olmadan gerçekleşirler.Örneğin,eliniz bir sıcak yüzeye değdiğinde hemen geri çekilirsiniz Bu tepki,beyne gitmeden omurilikte oluşur ve çok hızlı gerçekleşir.

Ancak bazı refleksleri kontrol edebilmek mümkündür.Örneğin,sporda sıkça kullanılan refleksler,antrenmanla geliştirilebilir.Sporcular,belirli hareketleri yaparken kaslarını ve tepkilerini daha iyi yönetebilirler.Bu, onların performansını artırır.

Ayrıca,bazı teknikler sayesinde acı veya stresle başa çıkmak için refleksleri kontrol etmek mümkündür.Meditasyon veya derin nefes alma gibi yöntemler,vücuttaki gerginliği azaltabilir ve bazı tepkileri yavaşlatabilir.

Özetle,temel refleksler otomatik ve kontrol dışı iken,belirli refleksler üzerinde eğitim ve tekniklerle bir miktar kontrol sağlamak mümkündür.

Aslında bu sorunun iki cevabı var: Birisi evet, birisi ise hayır. Sizlere örneklerle bunu açıklayacağım. Hocam mesela sıcak bir çaydanlığa dokunduğunuzda eliniz yanar. Ancak, eğer ki bu çaydanlığı yavaş yavaş ısıtırsanız, refleksleriniz devreye girmez ve "Tenceredeki kurbağa" adlı yöntem uygulanmış olur. Reflekslerimizi eğer ki çok çaba gösterirsek gerçekten engelleyebiliriz.

Öncelikle refleks çok genel bir kavram. Reflekslerimizin de farklı türleri var ve farklı merkezlerden kontrol ediliyorlar. Örneğin öksürme, yutma, solunum, sindirim gibi yaşamsal reflekslerimizden omurilik soğanı sorumluyken göz kırpma refleksinden beyin sapı sorumludur. Bu nedenle refleksler için genel anlamda kontrol edilebilir veya edilemez denemez. Bazı refleksler kontrol edilebilir niteliktedir. Örneğin formula pilotları göz kırpmalarını kendileri ayarlamaktadır. (gözünüzü kapatıp açıncaya kadar 15-20 metre ilerlediğinizi düşünün çok korkunç) Bu göz kırpmanın kontrol edilebilir bir refleks olduğunu gösterir. Veya refleks pratiği ile bir şeye tepki verme süremizi kısaltabiliriz aynı şekilde formula pilotlarının tepki süreleri de çok kısadır ve bu yoğun bir çalışmanın ürünüdür. Biz de göz kırpmamızı geciktirebilir, hızlandırabiliriz aynı şekilde nefes alış verişimizi düzenleyebiliriz ancak bunlar kısa süreli kontroller olacaktır. Yani evet reflekslerimizin birçoğu kontrolümüz dışındayken bazılarını kontrol edebilir ve geliştirebiliriz.