Dönmenin Sebebi Kütleçekim! Kütleçekim, maddenin uzayda iken birbirini çekme isteği ile oluşan bir kuvvet. Bu kuvvetin asıl kaynağının graviton denen varlığı henüz kanıtlanamamış bir parçacık ile oluştuğu düşünülüyor.
Dönmenin Sebebi Kütleçekim! Kütleçekim, maddenin uzayda iken birbirini çekme isteği ile oluşan bir kuvvet. Bu kuvvetin asıl kaynağının graviton denen varlığı henüz kanıtlanamamış bir parçacık ile oluştuğu düşünülüyor.
Büyük kütleli cisimler kütlelerinin büyüklüğüne bağlı olarak uzay zamanı bükerler. Kütleçekim yasasına göre kütle ve mesafenin karesiyle dogru orantılı olarak cisimler birbirini çeker. Bu iki cismin birbirini çekmesi, uzay zaman büküldüğü için doğrusal değil de dolanma hareketiyle yani eliptik, dairesel bir yörünge çizerek meydana gelir.
Gezegenlerin dönmesi, açısal momentum ve açısal momentumun korunumu ile ilişkilidir.
Gezegenler ve yıldızlar büyük gaz ve toz bulutlarının çökmesi ile oluşur. Bu gaz ve toz bulutlarında muhtelif yönlerde düzensiz bir hareket vardır ama bu hareket eşit değildir. Zamanla çökme sürecinde bütün kütlenin açısal momentumu (bu düzensiz hareket vektörlerinin yanal eksende üstün gelen kısımları yani) çökmenin odağını oluşturan gezegende toplanır. Gezegen, boyut olarak başlangıçtaki buluttan çok daha küçük olduğu için bu bulutta küçük bir hız vektörü olarak tezahür eden bu açısal momentum, gezegen ölçeğinde ciddi bir dönme olarak ortaya çıkar.
Bu dönme tabii ki muhtelif etkilerle zaman içinde yavaşlar (dünya ilk oluştuğunda bir gün 6 saatti, şimdi 24 saat) ve nihai olarak sistem ağırlık merkezine göreceli olarak durur. Buna "tidal locking" (kütleçekim kilidi) denir. Mesela ay, dünya sistemi özelinde bu durumdadır. aynı şekilde ay, dünya'ya bir kütleçekim torku uygular, bu yüzden dünyanın dönüşü yavaşlar ve transfer edilen açısal momentum nedeniyle ayın yörüngesi büyür. bu tarz ilişkiler güneş sistemi'ndeki tüm cisimler için geçerlidir.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.