Evet canlılar arası gen aktarımı mümkündür. Lise yıllarında bakteride konjugasyon adı verilen olay öğrendimiz ilk örneklerden biridir. Burada hücre teması yoluyla bakteriler arasında genetik malzeme aktarımı yapılır. Konjugasyon olabilmesi için verici bakterinin konjugatif, yani hareket ettirilebilir bir genetik unsura sahip olması gerekir, bu çoğu zaman bir konjugatif plazmittir. Çoğu konjugatif plazmid, alıcı hücrede benzer bir plazmidin olmadığını anlayacak bir sisteme sahiptir.Aktarılan genetik bilgi alıcı hücreye bir yarar sağlayabilir, örneğin ona antibiyotik direnci verebilir veya ortamda bulunan bir besin maddesini daha iyi sindirmesini sağlayacak bir enzim sentezlenmesini sağlayabilir. Ancak, bu genetik elemanlar bakterinin genetik parazitleri olarak, konjugasyon da bu elemanların kendini yeni konaklara aktarmak için evrimleştirmiş olduğu bir mekanizma olarak da görülebilirler. Bu doğal bir süreçtir ve biz bunu yapay olarak da elde edebiliriz. Yapay yolla yaptığımız gen aktarımı rekominat DNA teknolojisinin bir uygulamasıdır. Önceleri sadece bakteriler aktarımda kullanılmaktaysa da, günümüzde maya, bitki ve hayvan hücreleri de bu işlem için yaygın olarak kullanılmaktadır. DNA aktarımı ile hastalarda gen tedavisi yapılmakta. Gen tedavisi/terapisi/sağaltımı, genetik hastalıkların iyileştirilmesi amacıyla hastaya DNA aktarımı yapılmasıdır. Hastaya aktarılan yeni DNA, genellikle hastalığa yol açan mutasyonun etkilerini düzeltme işlevine sahip genler içerir. Tedavi edilmek istenen hücre tipine göre iki tip gen tedavisi mevcuttur.
Beden hücresi (somatik) gen tedavisi: Sperm ya da yumurta hücrelerini üretmeyen herhangi bir vücut hücresine DNA bölümü aktarılması. Bu durumda, gen terapisinin etkileri, hastanın çocuklarına geçmez.
Üreme hücresi (İng. germline) gen tedavisi: Sperm ya da yumurta hücrelerini üreten bir vücut hücresine DNA bölümü aktarılması. Bu durumda, gen terapisinin etkileri, hastanın çocuklarına ve sonraki kuşaklara geçer. Bu konuyla ilgili ayrıntılı açıklamayı da aşağıya ekledim. Genetik bilimi şuan bununla ilgileniyor ve genetik rahatsızlıkların bir çoğunu tedavi edecek yeni yöntemler araştırılıp duruluyor gen aktarımı bu yöntemlerden sadece biri.
NOT: Üstelik türler arası gen aktarımı da mümkün evrim ağacında bu konu hakkında yazısı var inceleyebilirsin aşağıda kaynak kısmında var.
Kaynaklar
- Wikipedia. Bakteride Konjugasyon. (27 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 27 Aralık 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- Wikipedia. Gen Aktarımı. (27 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 27 Aralık 2021. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
- University of Adelaide. Türler Arası Gen Aktarımı, Evrimin İtici Güçlerinden Birisidir!. (27 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 27 Aralık 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
- S. UZEL. Gen Tedavisi Nedir. (27 Aralık 2021). Alındığı Tarih: 27 Aralık 2021. Alındığı Yer: Bilim FİLİ | Arşiv Bağlantısı