Osmanlı'da neden tahta geçen şehzade, diğerlerini katletti ki? Saltanatının devamlılığı için tahtı düşünmeyen kardeşlerini hadım ettirse olmaz mıydı?

Öncelikle selamlar. Aslında bu duruma duygusal bakılmaması gerektiğinin öncelikle altını çizmem gerekir. Osmanlı Devleti, kurulduğu günden beri aslında "Mutlak Monarşi " sistemiyle yönetilmiştir. Padişahtan daha yetkili kimse olmamakla divan bile aslında bir danışma kuruludur. Aslında, Osmanlı Devleti'nin asıl adı "Devlet-i Aliyye'yi Osmaniye" yani "Osmanlı Ailesinin Devleti"dir. Bkn : Halil İnancık "Devleti Aliyye "

Ve bir çok kişinin aslında gözden kaçırdığı nokta da burada başlar. Mutlak Monarşinin getirilerinden biride tek adamlıktır. Yani aslında Padişahın otoritesine kimse rakip olamaz. Bırakın veziri, kardeşi eğer halk ve asker artık padişahtan çok şehzadeyi, sultan olarak görürse, aslında katlini vacip kılar. Ki bunu da aslında Şehzade Mustafa olayından görebiliriz. Bu uygulama sadece Osmanlıda değil bir çok Türk devleti hatta bir çok monarşide de gerçekleşmiş ancak bunlar için ya değişik yollar ya da bahaneler aranmıştır.

Kardeş katli. 2. Mehmet (Fatih) dönemindeki kanun ile yazılı hale gelen bu uygulama, 1. Ahmed tarafından kaldırılmıştır. Bir çok rivayet olsa da en güçlüsü, saraydan yaklaşık 50 ye yakın çocuk genç fark etmeksizin şehzade tabutu çıkmasıdır.

Gelelim nedenine, bir çok monarşi yönetiminde olduğu gibi padişah, sultanlığını dine yani tanrıya yani tanrının ona hediyesi veya emanetine bağlayacak ve bu şekilde meşru kılacaktır. Ancak bu durum tahmin edersiniz ki, ufak bir mantıkla bile kardeşlerinde de vardır. Haliyle her erkek kardeş aynı oranda bu hakka sahiptir. Hadım edilmesi, onun sadece çocuğunu olmamasına sebep olur. Ama hala saltanattaki hakkı devam eder. En ufak bir otoritesel zayıflama haliyle diğer kardeşlerin eninde sonunda saltanatı istemesine yani iç kargaşaya neden olacaktır. Aslında bu durum zaten yaşanır. Biz buna taht mücadelesi diyoruz. Diğer yandan bakarsanız, bu durumun yapılmayan devletlerde eninde sonunda ilk başta 2 ye daha sonra çoklu parçalara bölünme gerçekleşilir ki bunun en güzel örneği Göktürklerdir. Osmanlı, bu sistemleri ne kadar Selçuklulardan öğrense de bunu kaybetmemiş ve iyi kullanmıştır.

Bu mücadeleyi güçlendiren şey ise askere ve divandaki rütbeli vezirlere kendini seçtirtmekten geçmektedir. Aslında 2. Mehmet Han oğullarına ve torunlarına bir mesaj vermiştir. Bu mesaj, "Ya devlet için en iyisi olur en güçlüsü olur, tahta geçersin ya da kardeşin seni öldürür". Hatta şehzade ölümlerinde yaşanan bir diğer olay, şehzadenin erkek çocukları da babalarıyla aynı kaderi paylaşır. Onlara hiç şans ve hak verilmez. Nedeni büyüyünce isyan çıkarıp hak iddia etmemesi içindir.

Yani burada bile aslında doğa dikkate alınır. Ya avcı olunur. Ya da av.... Kaynaklardan özellikle 4. olana bakabilirsiniz. Şehzade ölümünden, oradan kardeş katline bağlayabilirsiniz umarım.