Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!

8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!
3 dakika
4,219
  • Mutasyonlar
Tüm Reklamları Kapat

Tibetliler diğer insanların hayatta kalmakta zorluk çekecekleri, rakım ortalaması 4500 metre olan Tibet Platosu'nun seyrek atmosferinde oldukça başarıyla yaşamlarını sürdürüyorlar. Utah Üniversitesi bilimcilerince yürütülen bir çalışma bu uyuma ilk kez genetik bir gerekçe getiriyor. Araştırma, 8000 yıl öncesine dayanan tek bir DNA baz çiftindeki değişimin Tibetlilerin düşük oksijen koşullarında yaşayabilme yetilerine katkısını ortaya koyuyor. Araştırma Nature Genetics dergisinin 17 Ağustos 2014 tarihli sayısında yayınlandı. Makalenin en kıdemli yazarı ve Utah Universitesinde dahiliye profesörü olan Josef Prchal şunları söylüyor: ''Bu bulgular bize Tibetlilere özgün olan yüksek irtifalara uyumluluğu ve genel olarak da insan evrimini daha iyi anlamamızda yardımcı oluyor.''

Bu buluşun arkasındaki öykü bilimsel ilerleme üzerine olduğu kadar kültürel diplomasi üzerine de. Prchal çalışmada kullanılacak denekler için izin almak üzere Çinli yetkililer ve Hindistan'da sürgünde bulunan Tibet temsilcileriyle görüşebilmek için defalarca Asya'ya seyahat etmiş. Ancak kısa sürede, Tibetlilerin güvenlerini kazanmadan diğer tüm çabaların sonuçsuz kalacağını öğrenmiş. Yabancılardan sakınan Tibetliler araştırma için kan örnekleri vermeyi reddetmişler.

Tüm Reklamları Kapat

Prchal ABD'ye dönüp yakın zamanda Utah Üniversitesi Huntsman Kanser Enstitüsü'ne klinik akademisyeni olarak Tibet doğumlu doktor Tsewang Tashi'nin katıldığını öğrendiğinde ise şansına inanamamış. Tashi, Prchal'ın yardım isteğini hemen kabul etmiş. Tashi şunları söylüyor: ''Prchal'ın çalışmasının sadece bilimin geneli için olduğu kadar Tibetli olmanın anlamını da kavramaktaki öneminin farkına vardım.''

Talih kuşu Prchal'ın bir kez de başına Dalai Lama'dan uzun süredir beklediği destek mektubunu aldığında konmuş. Bu iki etken Tibetlilerin güvenini sağlamakta işe yaramış: araştırma için ABD'den ve dışarıdan toplam 90 gönüllü bulunmuş.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bütün bu çabaların boşa gitmediği Tibetlilerin DNA'larındaki etkileyici hikaye ortaya çıkarılınca anlaşılmış. Yaklaşık 8000 yıl önce EGLN1 genindeki bir DNA baz çiftinde bir değişim olmuş. Bugün, insan tarihi için çok kısa sayılabilecek bir süre sonra bu değişim Tibetlilerin %88'inde görülebiliyor iken yakın akrabaları sayılabilecek düşük rakım Asyalılarında neredeyse hiç bulunmuyor. Bu bulgular söz konusu genetik çeşitliliğin taşıyana bir takım avantajlar sağladığını gösteriyor.

Prchal bu avantajın ne olduğunu bulabilmek için tüm dünyadan uzmanlarla işbirliğinde bulunmuş. Bulgulara göre düşük oksijen düzeylerine uyumluluk geni taşımayanların kanları oksijen seviyesi düştüğünde oksijensiz kalan dokuları besleyebilmek için alyuvarlarla yoğunlaşıyor ve bu yoğunluk uzun vadede kalp yetmezliği gibi sorunlara yol açıyor. Araştırmacılar yeni tanımlanan genetik çeşitliliğin Tibetlileri düşük oksijen düzeylerine verilen tepkiyi azaltmak suretiyle bu olası sorunlardan koruduğunu düşünüyorlar.

Bu bulgular elbette çok daha büyük bir hikayenin sadece bir bölümü. Bu genetik uyum muhtemelen vücutta henüz anlaşılmamış başka bazı değişikliklere de neden oluyor. Üstelik bulunan, yüksek irtifalarda yaşamı birlikte destekleyen henüz tanımlanamamış bir çok genetik değişimden yalnızca bir tanesi.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Prchal araştırmanın etkilerinin insan evriminden de öteye uzandığını düşünüyor. Oksijenin insan fizyolojisinde ve hastalıklarda oynadığı temel rol göze alınacak olursa, yüksek irtifa uyumluluklarının nasıl çalıştığının derinlemesine anlaşılması kanser dahil bir çok hastalık için yeni tedavi yöntemleri geliştirilmesine yol açabilir. Prchal şunları ekliyor: ''Daha yapılacak çok iş var, bu yalnızca başlangıç.''

Prchal projenin başlarında, Asya'da Tashi'nin Tibetlilerle nasıl kolaylıkla bir uzlaşma sağlayabildiğini hayranlıkla izlemiş. Tashi bu insanların özgün bir katkıları olabileceğini fark etmelerini sağlamış. Bu konuda Tashi'nin düşünceleri kendi ağzından şu şekilde:

'Tibetli yurttaşlarıma diğer insanların aksine kendilerinin yüksek irtifalarda yaşama çok daha kolay uyum sağlayabildiğini söylediğimde tepkileri önce kısa bir şaşkınlık, sonrasında da hemen bir kabullenme şeklinde oluyor. Sanki yeni bir şeyin farkına varmalarını sağlamışım, ama bu şey de farkına varılır varılmaz besbelli, bilinen haline dönüşüvermiş gibi.'
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
4
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Tebrikler! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ScienceDaily | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/06/2023 12:43:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2627

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Karbonhidrat
Amerika
Cinsiyet
Eğilim
Coğrafya
Toplum
Davranış
Süpernova
Nadir
Sinir Sistemi
Orman
Görüş
Balıklar
Buz
Ölüm
Görme
Biyoçeşitlilik
Geometri
Kromozom
Fotosentez
Manyetik Alan
Güneş Sistemi
Zeka
Yas
Evrenin Genişlemesi
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Dizleriniz Neden Gıcırdıyor?
Balık Gibi Kıvrılan Bebekler! | Galant Refleksi!
Balık Gibi Kıvrılan Bebekler! | Galant Refleksi!
Duga: Sovyetler Bu Radarı Neden İnşa Etti?
Duga: Sovyetler Bu Radarı Neden İnşa Etti?
Kaotik Yapılar: Kar Taneleri ve Parmak İzleri Eşsiz mi?
Kaotik Yapılar: Kar Taneleri ve Parmak İzleri Eşsiz mi?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Yazın Cereyanda (Soğuk Hava Akıntısında) Kalmak Sizi Hasta Eder mi?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
-. --, et al. 8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!. (17 Eylül 2014). Alındığı Tarih: 8 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2627
--, -., Ayöz, S., Bakırcı, Ç. M. (2014, September 17). 8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!. Evrim Ağacı. Retrieved June 08, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2627
-. --, et al. “8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Suat Ayöz, Evrim Ağacı, 17 Sep. 2014, https://evrimagaci.org/s/2627.
--, ---. Ayöz, Suat. Bakırcı, Çağrı Mert. “8000 Yıllık Bir Mutasyon Yüksek İrtifada İnsan Yaşamının Anahtarı Olabilir!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Suat Ayöz. Evrim Ağacı, September 17, 2014. https://evrimagaci.org/s/2627.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close