2500 Yıllık Dövmelere Sahip Mumya: Sibirya Buz Prensesi

Keşif ve Ortam

1993 yılının yaz döneminde, Novosibirsk’teki Rus Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü araştırma görevlilerinden olan Natalia Polosmak ve ekibi tarafından, Güney Sibirya’nın erken yaşam alanlarını incelemek adına oluşturulan bir proje kapsamında, günümüzde Özerk Altay Cumhuriyeti’ne ait Ukok Platosu’nda M.Ö. 5.yüzyılda yaşamış olan İskit-Sibiryalı bir kadının kalıntıları keşfedildi. Ukok Platosu’ndaki yer altı mezar odalarında, yoğun bir buz tabakası içerisinde bulunan mumya bu sayede 2500 yıl boyunca zarar görmeden saklanabilmiş. Yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda, “Sibirya Buz Prensesi” ya da “Ukok Kızı” olarak adlandırılan kadın mumyanın, M.Ö.6-2. yüzyıllar arası Altay Medeniyeti’ne özgü Pazırık kültürünü sembolize ettiği ortaya çıktı. 1993'ten beri Rusya'da bulunan mumya, 2012 yılında Altay Cumhuriyeti'ne teslim edildi.

Wikimedia Commons

Gömüt

Sibirya Buz Prensesi, Ukok Yaylası’ndaki kurganlar (tepe ya da höyük biçiminde, genellikle tahtadan inşa edilen mezarlar) içerisinde bulundu. Mezarın etrafı kalın bir antik buz tabakasıyla kaplıydı. Natalia ve ekibi ilk önce buzları eritmekle işe başladılar. Kurgana, Pazırık kültürüne göre ölü, yanında değerli eşyaları ve –varsa- hayvanları ile birlikte gömülürdü. Ek olarak hayvanların ve ölünün başları doğuya doğru çevrilirdi. Buz Prensesi’nin tabutu içinde de kültüre uygun olarak; iki küçük tahta masa, üstlerinde çeşitli mutfak aletleri (kaşık, çırpıcı vs.) ve ona öbür dünyada eşlik edeceği düşünülen 6 adet atıyla birlikte gömülmüştü. 6 atın ve prensesin başları da doğuyu gösteriyordu. Prensesin mezarında silah bulunmaması, Pazırık kültürüne göre, o ve ailesinin savaşçı özellikte olmadıklarını gösteriyor. Aynı zamanda prensesin üzerindeki Çin ipeğinden elbise de, asil ve varlıklı bir yaşantısı olduğunun göstergesi. 

İlerleyen yıllarda, prensesin tahta tabutu üzerinde incelemeler yapan dendrokronoloji (ağaç halkalarından faydalanılarak tarihleme yapan bilim dalı) uzmanları, prensesin M.Ö. 5. yüzyılın bahar döneminde gömüldüğü sonucuna vardılar. Eş zamanlı olarak prensesin cilt dokusundan alınan örnekleri inceleyen diğer bilim insanları da, prensesin yaklaşık olarak 20-30 yaşları arasında gömüldüğünü ve ölüm sebebinin de meme kanseri olduğunu ortaya koydular. Vücudu kıvrılmış vaziyette gömüldüğü için, kesin olmamakla birlikte boyunun da 168 cm olduğu kaydedildi. 

Message To Eagle

Esrarengiz Dövmeler

Prenses hakkındaki en şaşırtıcı gerçek, kuşkusuz dövmeleri oldu. Boyun, kol ve bacak bölgesinde yer alan esrarengiz dövmeler tam 2500 yıl bozulmadan bütünlüğünü koruyabilmiş! Bu dövmelerin her biri fantastik hayvan figürlerini barındırıyordu. Pazırık kültürü, bu tür fantastik hayvanların betimlendiği vücut işlemelerinin, insanları öbür dünyada koruyacakları düşüncesine sahipti. Dövmelerde kullanılan boyaların kaynağının, fazlaca potasyum içeren yanmış bitki parçaları olduğu düşünülüyor.

Sibirya Buz Prensesi'nin dövmeleri, günlük hayatta var olmayan fantastik yaratıklardan oluşuyordu Bu uygulamanın, antik Pazırık kültürü düşünüldüğünde, öbür dünyada bir koruma sağlayacağı kabul görmekte idi. Vücudunun çoğu bölgesi bu tip fantastik dövmelerle kaplı olsa da bu dövmelerden en çok dikkat çekeni sol omzundaki dövme oldu. Grifon gagası ve oğlak boynuzlarına sahip bir geyik sol omzuna resmedilmişti. Muhtemelen o dönemde yaşayan çoğu varlıklı ve soylu birey bu şekilde bir uygulamaya hak kazanmıştı.