Yakın Bir Galakside Büyük Bir Karadelik Uyanıyor Olabilir!

Aralık 2019'da Kaliforniya'daki Palomar Dağı'nda bulunan bir teleskop, Zwicky Geçici Tesisi, astronomları, Dünya'dan 300 milyon ışık yılı uzaklıkta, Başak takımyıldızında yer alan ve bir galaksiden gelen ani bir parlamaya karşı uyardı. Teleskop olmasaydı dikkate alınmayacak olan parlamanın şiddeti dört yıl boyunca çalkantılı bir şekilde bir şekilde düşüp yükselse de bugün bile devam ediyor. Bu tür bir parlamanın bu kadar uzun sürmesi, tipik kozmik fenomenlerle açıklanamayacak kadar alışılmadık bir durumdur.

Keşfi yöneten Almanya'daki Avrupa Güney Gözlemevi'nden gökbilimci Paula Sánchez-Sáez yaptığı açıklamada, bu davranışın daha önce görülmediğini belirtti.

Araştırmacılar, galaksinin kalbinde dev bir karadeliğin uykusundan uyanıp etrafındaki gazı yutarak yeniden canlandığından şüpheleniyor. Bu gaz halindeki madde, kozmik uçuruma düşmeden hemen önce yüksek sıcaklıklara ulaşıyor ve Zwicky teleskobu tarafından tespit edilebilecek ışık gösterileri oluşturuyor.

Sánchez-Sáez ve meslektaşları yaptığı açıklamada, eğer durum gerçekten böyleyse, ilk kez bir karadeliğin "açıldığına” tanık olacaklarını söylüyor. Güneşimizden bir milyon kat daha ağır olan ve en az son yirmi yıldır "uyuyan”, SDSS1335+0728 adlı galakside yer alan bu karadelik ile ilgili Şili'deki Milenyum Astrofizik Enstitüsü'nden yazarı Lorena Hernández García ise şöyle söylüyor:

Karadeliğin içinde bulunduğu galaksi SDSS1335+0728'in yıllardır gökbilimciler tarafından gözlemleniyor, ancak 2019'da başlayan parlamaya benzer bir olay gerçek zamanlı olarak daha önce hiç gözlemlenmedi.

Araştırmacılar, 2019’dan önce ve sonra birden fazla teleskop tarafından toplanan arşiv gözlemlerini analiz ettikten sonra, galaksinin ultraviyole, optik ve kızılötesi dahil olmak üzere birçok dalga boyunda "çok daha fazla ışık" yaydığını keşfetti.

Dört yıl süren parlama, talihsiz bir yıldızın bir zamanlar kara deliğe çok yaklaştığını ve parçalandığını gösteriyor olabilir, ancak karadelik kaynaklı yıldız ölümleri en fazla birkaç yüz gün sürer. Astronomlar, karadeliklerin yakınındaki maddeleri ne hızla yuttuklarını, bu süreçlerin karadeliklerin ev sahibi galaksilerinin milyarlarca yıl boyunca nasıl evrimleştiğini öğrenmeye devam ediyor.

Bu yıllarca süren parlamanın, yıldızların içsel nükleer füzyon için gerekli yakıt kaynağını tükettiklerinde meydana gelen süpernovalardan kaynaklı olması da olası değildir. Çünkü, bu olaylar genelde günler veya birkaç ay sürer. Sánchez-Sáez, sözlerini şöyle tamamlıyor:

Şu anki verilerle, bu senaryolardan hangisinin gerçek olduğunu çözmek imkânsız. Kaynağı izlemeye devam etmemiz gerekiyor.

Bu bulguları açıklayan bir makale Astronomy & Astrophysics dergisinde yayımlanmak üzere kabul edildi.