Uzay Ne Kadar Boş? Uzayın Yoğunluğu Nedir?
Uzayda 1 Metreküp Hacme Kaç Tane Atom Düşüyor?
Video Blocks
- Özgün
- Fiziksel Kozmoloji
En basit ve klasik cevap şu: Yerine göre değişiyor. Ancak biraz daha derine inebiliriz:
Galaksiler arası boşlukta metreküp başına sadece birkaç atom yer alır. Yani buna göre komşumuz Andromeda galaksisi ile bizim Samanyolu arası pek bir boş, pek bir tenha diyebiliriz.
Fakat Güneş Sistemi ve dolayısıyla Dünya çevresindeki uzayda ise parçacık yoğunluğu oldukça fazladır. Güneş helyosferi (yani Güneş’in şu anda içinde bulunduğumuz dış atmosferi) on milyarlarca kilometre boyunca etkindir ve bu bölge içinde santimetreküp başına yüzlerce atom yer alır. Tabi bunların sayısı Güneş’ten uzaklaştıkça azalır. Ayrıca bu tekil atomlar ve moleküller haricinde Güneş sistemi içinde, mikroskobik ölçülerde yoğun bir toz örtüsü vardır. Bu toz örtüsü de metreküp başına birkaç zerre içerir. Sanırım her mikroskobik toz zerresinin onbinlerce atomdan oluştuğunu belirtmemize gerek yok.
Güneş ve diğer yıldızlar arasındaki uzay ise, değişken özellik gösterir. Samanyolundaki toz ve gaz yoğunluğu oldukça değişken olduğu için, kimi bölgelerde santimetreküp başına binlerce atom, kimi bölgelerde ise birkaç atomluk madde yoğunluğu bulunur. İlla somut bir sayı vermemiz gerekirse, evrenin ortalama yoğunluğuna göre uzay boşluğunun 1 metrekübü içerisinde sadece 6 proton bulunduğunu söyleyebiliriz.
Kıyas yapma açısından; şu anda çevrenizi saran sıradan hava katmanının, bir metrekübü içerisinde kabaca 33.000.000.000.000.000.000.000.000 molekül bulunuyor. Üstelik bunlar molekül ve her biri birden fazla atomdan, her bir atom da birden fazla protondan oluşuyor! Aradaki farkı kabaca anlayabilirsiniz.
Evrenin ortalama yoğunluğuna yönelik bugüne birçok tahmin ve hesap bulunuyor; ancak hepsi aşağı yukarı aynı sonuçlara varıyor:
- 1979 yılında Nicholas Pananides ve Thomas Arny santimetreküp başına 1 atom olduğunu hesapladılar.
- 1993 yılında Eric Chaisson ve Steve McMillan bu aralığı epey genişleterek santimetreküp başına 0.1 ila 1000 arası atom olduğunu ileri sürdüler.
- 1995 yılında Simon Mitten ve Jacqueline Mitten bu sayıyı aynı hacimde 0.06-0.12 atom arası olacak şekilde netleştirdi.
- Onlardan 1 yıl sonra MacMillan Fizik Ansiklopedisi sayıyı 0.1 atom olarak verdi, bir nevi ortalamasını kabul etti.
- 2000 yılındaysa Deniss L. Mammana Interstellar Space isimli kitabında sayıyı santimetreküp başına 1 atom olarak aktardı.
Tabii artık herkesin ezberlediği şu sözü söylemeden de geçmeyelim: "Hayır, uzay boş değildir, karanlık madde ve enerji ile doludur." Büyük olasılıkla bu iddia doğru; ancak bizim burada bahsettiğimiz "bildiğimiz" maddedir.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
29
-
9
-
7
-
6
-
6
-
4
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 14:39:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2005
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
