Eğer burada spesifik olarak evrendeki zaman kavramını ele alıyorsak ki başka bir zaman olgusu elimizde yok o halde evrendeki zamanın akmasına neden olay şey bigbang ile ortaya çıkan evrenin genişlemesidir. Çünkü bizim zamanı algılamamızı sağlayan şey evrendeki bütün olma ve oluş süreçlerini ortaya çıkaran şey düşük entropiden (yüksek düzenlilikten) yüksek entropiye doğru (içindeki tüm sistemlerle birlikte) evrenin değişmesine sebep olan evrenin genişlemesidir. Evren genişlemese durağan bir sistem olurdu. Bu durumda evrende hiç bir hareket muhtemelen ortaya çıkmazdı. Çünkü evrendeki tüm hareketler termodinamik süreçlere bağlı yani entopi artmasına veya azalmasına. Bunu bir oda içindeki hava moleküllerinin hareketleri açısından düşünelim. Hava moleküllerinin titresme ve oda içinde hareket nedenini normalde biz o moleküllere atfediyoruz. Ancak evrenin genişlemesi olmasa ve oda bir 'sistem' olarak evrendeki toplam entopi artışından ve termodinamik değişmelerden etkilenmese bu hareketler ortaya çıkar mıydı diye sormamız gerekir. Eğer çıkmazdı dersek o halde evrendeki tüm hareketleri ortaya çıkaran şey zamanın akmasıdır ve bütün ortaya çıkan hareketler bunun eseridir. Tersini düşünürsek evrende ortaya çıkan hareketler oda kapalı bir sistem de olsa ortaya çıkardı demek olurdu ki bu durumda odadaki hareketlerin ortaya çıkmasını hangi enerji değişimleri ortaya çıkarırdı. Çünkü oda bir noktadan sonra stabil hale gelir ve odanın içinde dengelenirdi. Yani örneğin tüm atomlar aynı enerji seviyesine gelene kadar hareketlerine devam eder ve daha sonra hareketler dengelenir dururdu. Dışardan bir müdahale olmadıkça bu tablo artık hiç bozulmazdı. Bu da demektir ki zaman akmasa ve evren genişlemese evrendeki tüm hareketler ortaya çıkmazdı diye düşünülebilir. Bunu eğer bigbange uygularsak zaten bigbangde tam bir denge halinde evren kalsa ve genişlemese evrende hiç bir olay ve oluş gerçekleşmezdi. Sıkışmış (aşırı bir basınç altında) bir plazma durumunda olarak evren homojen termal denge halinde kalırdı ve bugünkü hiç bir şey var olamaz ve ortaya çıkamazdı.
Bu yüzden evren açısından sorunuzun cevabı evrenin spesifik zaman kavramı olmasa değişim olmazdı olarak görünüyor. Ancak bir sistem hiç enerji kaybetmeden de değişebilir mi sorusu o şey tamamen evrenden yalıtık bir sistem olsa hareket ortaya çıkarmıydı sorusu ile aynıdır. Ancak evrenin dokusu dahil olan ve evrende var olan hiç bir şey zaten evrende var olduğu için yani uzay zamana tabi olduğu için yalıtılmış hale getirilmez. Çünkü uzay zaman dokusu içindekilerle birlikte bir bütündür. Herhangi birşey bu dokudan ayrılamaz.
Ancak burada şunu da belirtmeliyim ki kuantum fiziği için işler daha başka olabilir. Çünkü kuantum fizigine göre oda kapalı bir sistem de olsa aniden enerji (kuantum) sıçramaları olması mümkün olabilir. Yani termal denge halinde bu olabilir ancak bu durum evrenin genişlemesinden bağımsız ortaya çıkabilir mi bunu evrenin genişlemediği bir ortam olmadan veya böyle bir evrende bulunmadan test edemeyiz.
