Tuzlu su ile yapılan ağız/burun gargarasının grip gibi enfeksiyonların süresini, bu hastalıklar sırasındaki ilaç kullanımını ve hastalığın yayılma miktarını kısmen de olsa azalttığını gösteren, 2019'da yayınlanmış saygın bir makale mevcuttur.Tuzlu su gargarasının viral enfeksiyonları önlemek veya iyileştirmek konusunda etkili olduğu tıp camiasında genel geçer olarak kabul gören bir uygulama değildir. Yukarıda sözünü ettiğimiz araştırmanın yazarları da bulgularının genellenebilmesi için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu vurgulamaktadırlar.2019'da Nature Scientific Reports dergisinde yayımlanan bir akademik makalede St. Johns Hastanesi'nden Dr. Sandeep Ramalingam, Edinburgh Üniverstiesi Toplum Sağlığı Merkezi eş başkanı Dr. Aziz Sheikh, Wellcome Fonu Klinik Araştırma Hizmetleri'nden Catriona Graham ve Alerji ve Solunum Araştırma Grubu başkanı Dr. Lynn Morrice, bu iddiayı bilimsel teste tabi tutmuştur.
Araştırmacılar, deneye katılan 66 katılımcıyı iki gruba ayırmışlardır (32'si müdahale grubu, 34'ü kontrol grubu olacak şekilde). Gruplardan birisi hipertonik tuzlu burun irigasyonu (yıkaması) ve gargarası (HSNIG) uygulamış, diğeri ise normal üst solunum yolu enfeksiyonu (URTI) tedavisi görmüştür. Denekler, hastalandıktan sonra iyileşene (ve kendilerini en az 2 gün iyi hissedene kadar) bir günlük tutmuşlardır.2019'da Nature Scientific Reports dergisinde yayımlanan bir akademik makalede St. Johns Hastanesi'nden Dr. Sandeep Ramalingam, Edinburgh Üniverstiesi Toplum Sağlığı Merkezi eş başkanı Dr. Aziz Sheikh, Wellcome Fonu Klinik Araştırma Hizmetleri'nden Catriona Graham ve Alerji ve Solunum Araştırma Grubu başkanı Dr. Lynn Morrice, bu iddiayı bilimsel teste tabi tutmuştur.
Araştırmacılar, deneye katılan 66 katılımcıyı iki gruba ayırmışlardır (32'si müdahale grubu, 34'ü kontrol grubu olacak şekilde). Gruplardan birisi hipertonik tuzlu burun irigasyonu (yıkaması) ve gargarası (HSNIG) uygulamış, diğeri ise normal üst solunum yolu enfeksiyonu (URTI) tedavisi görmüştür. Denekler, hastalandıktan sonra iyileşene (ve kendilerini en az 2 gün iyi hissedene kadar) bir günlük tutmuşlardır.Öte taraftan, 1998 yılında P. Adam ve ekip arkadaşları tarafından Archives of Family Medicine dergisinde yayınlanan bir diğer çalışmada, 143 hasta üzerinde tuzlu su ile gargara yapmanın etkileri incelenmiş ve 119'undan veri toplanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre tuzlu su kullanımının iyileşme üzerinde hiçbir etkisi gözlenememiştir.
Konuyla ilgili bir Cochrane Araştırması da bulunmaktadır. Cochrane Veritabanı'nda 2016 yılında yayınlanan bu araştırmada 2 ayrı randomize kontrollü deney incelenmiş ve toplamda 116 yetişkin deneğe odaklanılmıştır. Bu çalışmadaki araştırmalardan birisi, %2 hipertoniklikteki 150 mililitrelik su ile müdahaleyi, diğeri ise 5 mililitrelik tuzlu su spreyini kullanmıştır. Cochrane Araştırması'nın bulgularını şöyle özetleyebiliriz:
Söz konusu araştırmaların denek popülasyonları çok farklı gruplara aittir ve sonuca varmayı zorlaştırmaktadır.
Eldeki bulgular, düşük hacimli (5 mililitrelik) tuzlu su spreylerinin, intranazal steroid uygulamasına herhangi bir avantajı olmadığını göstermektedir.
Yüksek hacimli (150 mililitrelik) tuzlu su gargarasının, plasebo uygulamasına nazaran bir miktar faydası olduğu bulunmuştur.
Söz konusu deneylerden birinin veri kalitesi düşük, diğerinin veri kalitesi çok düşüktür.
Buna paralel bir şekilde, Wuhan Koronavirüsü (2019-nCoV) salgını sırasında Dünya Sağlık Örgütü, Agence France-Presse (AFP) tarafından kendilerine gönderilen bir e-postaya 24 Ocak 2020'de şöyle yanıt vermiştir:
Bir insanın ağzını tuzlu su ile yıkamasının koronavirüse karşı herhangi bir fayda sağladığına dair hiçbir güvenilir kanıta sahip değiliz.
Salgın sırasında bu tavsiyelerin yayıldığı kaynak olarak gösterilen Zhong Nanshan'ın araştırma ekibi ise şu bildiriyi yayınlamıştır:
Tuzlu su ağzı ve boğazı temizlemeye yardımcı olur ve faranjiti tedavi etmekte yardımcı olabilir. Ancak yeni koronavirüs, solunum yolunu enfekte etmektedir ve ağzı yıkayarak tedavi edilemez. Bu, hastanemizde görev alan Dr. Zhong'un ekibinin söz konusu söylentiyi resmi olarak çürütmesi olarak görülmelidir.
Yani tuzlu su ile gargara ve burun yıkamanın hangi hastalığın tedavisine yardımcı olmak amacıyla uygulandığı da önemlidir. Dünya Sağlık Örgütü ve birçok sağlık kuruluşu/uzmanı, solunum yolu enfeksiyonlarında tuzlu suyun herhangi bir faydası olduğunu düşünmemektedir. Fakat boğaz hastalıklarında tuzlu su kullanımı bir nebze olsun faydalı olabilir.
Bu açılardan ele alacak olursak, tıp camiasını genel geçer olarak ikna edici miktarda verinin henüz oluşmadığı söylenebilir. Bu konuyu sonuca bağlayabilmek için daha fazla ve daha kaliteli araştırmalar gerekmektedir.
Kaynaklar
- Ç.Mert Bakırcı. Tuzlu Su Ile Ağzı Ve Burnu Çalkalamak Viral Ve Bakteriyel Enfeksiyonları Önler Mi?. (3 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 24 Mayıs 2021. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı