Su elektiriği geçiriyorsa neden su damlaları şimşek çakarken bizi çarpmıyor?

Şimşek çakarken üzerinize düşen tek tek yağmur damlaları sizi çarpmaz. Bu sezgisel gibi duran sorunun cevabı, şimşeğin akımının damlacıklar üzerinden vücudunuza dağılmaması ve akımın anlık olarak oluşan, iyonize olmuş hava kanalını (plazma) izliyor olmasıyla ilgili.

Fiziksel mekanizmada ise akım, bulut ile yer arasında adım adım ilerleyen bir öncül kanalla (stepped leader) havayı iyonize ederek bir iletim yolu açıyor; ardından çok parlak geri dönüş darbesi (return stroke) bu düşük empedanslı kanaldan akıyor. Yani akım, aralarında yalıtkan hava bulunan milyarlarca küçük damlayı tek tek "seçmek" yerine, bir kez açılmış iletken kanalı tercih ediyor. Haliyle "su elektriği geçirir" önermesini yağmurdaki parçalı, birbirinden kopuk damlacıklara doğrudan uygulamak yanıltıcı; arada kesintisiz bir su sütunu yok, kapalı devre de yok.

Mikro ölçekteyse bir damla, çevresindeki hava nedeniyle izole duruyor; alan etkisiyle polarize olabiliyor ama bu, sizinle bulut arasında insanı çarpacak büyüklükte bir akım doğurmuyor. Dahası, ıslak cilt ve giysi üzerinde çok yüksek gerilimlerde akımın dış yüzeyden "flashover" denilen bir kıvılcım yolu kurup kayma eğilimi var; bu, akımın bir kısmını bedenin içinden değil de yüzeyden götürebiliyor. "Su iletir o hâlde yağmur çarpar" çıkarımı, en fazla ortaokul düzeyinde genelleme; şimşek akımı damlalardan değil, kurduğu plazma kanalından akıyor.

Güvenlik açısından da kritik nokta bu: Yağmur damlaları değil, yakına düşen yıldırımın yan sıçraması, yer akımı ve adım gerilimi tehlikeli. Islaklık bazı koşullarda akımı yüzeyden kaydırsa bile risk ortadan kalkmıyor; en güvenlisi kapalı bir yapıya sığınmak. Büyük resimde sorun damla değil, şimşeğin oluşturduğu düşük empedanslı iletim kanalı ve onun çevresinde yayılan akım yolları.