Sertlik; bir malzemenin girinti, çizilme veya aşınma gibi biçimsizleşmelere (deformasyonlara) ne kadar dayanıklı olduğunun bir ölçüsüdür. Tek bir özelliği nitelemez, biçimsizleşme türüne ve uygulanan kuvvete bağlı olarak ölçülebilen, farklı özellikler topluluğudur. Sertliği ölçmek için çizilme sertliği, girinti sertliği ve geri tepme sertliği gibi farklı yöntemler ve ölçekler vardır. [1]
Evet, internette gördüğünüz bu terimler sertlikle ilgili; ancak hiçbiri tam olarak aynı değil. Sözünü ettiğiniz terimleri kısaca tanımlamak gerekirse:
- Mukavemet (Direnç): Uygulanan bir kuvvete karşı koyma yeteneğidir. Mukavemet, malzemenin biçimini bozmak için gereken "gerilme (birim alan başına kuvvet)" ile ölçülebilir. Bu kavram; ayrıca bir malzemenin korozyona, aşınmaya veya ısıya direnme yeteneğini de ifade edebilir. [2]
- Rijitlik: Bükülmeye veya kıvrılmaya karşı gösterilen direnme olanağıdır. Rijitlik, malzemenin elastik bölgesinde farklı zorlanmalara bağlı olarak değişen farklı gerilmelerin oranı olan "elastikiyet katsayısı (gerilme katsayısı veya Young katsayısı)" ile ölçülebilir. Ek olarak bir malzemenin sağlamlığını (direngenliğini) veya esnekliğini de ifade edebilir. [3]
- Tokluk: Enerjiyi emme ve kırılmaya direnmeyi ifade eden ölçüttür. Malzemenin şeklini değiştirmek (onu deforme etmek) için yapılan işi temsil eden "gerilme gerinim eğrisi"nin altındaki alanla ölçülebilir. Tokluk, bir malzemenin dayanıklılığını veya esnekliğini de ifade edebilir. [3]
- Güç: Bir malzemenin kırılmadan veya verim vermeden uygulanan bir yüke dayanma kabiliyetidir. Malzemenin deforme önce dayanabileceği maksimum gerilme olan "nihai gerilme dayanımı (veya kopma sırasındaki gerilme dayanımı)" ile ölçülebilir. Güç, bir malzemenin kuvvetini veya yoğunluğunu da ifade edebilir. [4]
Bu ölçütler birbirinden net olarak ayrılmaz ve bir malzeme; koşullara ve deformasyon türüne bağlı olarak farklı sertlik, mukavemet, rijitlik, tokluk veya güç seviyelerine sahip olabilir. Örneğin; bir elmas çok serttir ve çizilmeye karşı dayanıklıdır. Yalnızca çizilmeye karşı direnci ifade eden sertliğin aksine elmasın mukavemeti veya tokluğu "orta" ila "iyi" seviye arasıdır. [5]
Kaynaklar
- N. Connor. What Is Hardness - Definition | Material Properties. (31 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 8 Ocak 2024. Alındığı Yer: Material Properties | Arşiv Bağlantısı
- Yazar Yok. Properties: Diamond (C) - Properties And Applications. Alındığı Tarih: 8 Ocak 2024. Alındığı Yer: AZoM | Arşiv Bağlantısı
- A. Boghouspour. Durability Of Diamond - Hardness, Toughness, Stability. (22 Şubat 2022). Alındığı Tarih: 8 Ocak 2024. Alındığı Yer: Ayagem | Arşiv Bağlantısı
- Yazar Yok. Hardness Of Diamond - It's Hardest And Not Toughest Substance. Alındığı Tarih: 8 Ocak 2024. Alındığı Yer: Diamond Jewelry Pedia | Arşiv Bağlantısı
- Steve Sque. Steve Sque - Properties Of Diamond. Alındığı Tarih: 8 Ocak 2024. Alındığı Yer: Steve Sque | Arşiv Bağlantısı
