Merhaba, öncelikle mRNA'nın translasyon dediğimiz protein sentezine hazır hale gelebilmesi için transkripsiyonundan (yani DNA'daki bilgilerle sentezlenmesinden) sonra geçmesi gereken bazı işlemler vardır. Bunlar kısaca, 5' ucuna modifiye edilmiş bir guanine nükleotidinin takılması (capping) , 3' ucuna polyA tail dediğimiz , yaklaşık 200 kadar adenine nükleotidinin eklenmesi, intronların kesilmesi ve exonların birleştikleri bölgelere exonları birleştirici komplekslerin (exon junction complex) yerleşmesi, kısacası mRNA'nın çekirdekten sitoplazmaya taşınması için uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
Ribozomlar iki alt birimden oluşurlar, küçük ve büyük olmak üzere. Küçük alt birim, aminoasitleri taşıyacak olan tRNA'larla mRNA'ların doğru şekilde eşleşmesi için uygun ortamı hazırlarken büyük alt birim peptid bağı oluşumunu katalize eder. mRNA'nın ribozomlara ilk olarak taşınmasında başlangıç faktörleri önemli rol oynarlar, burada da yukarıda bahsettiğimiz olayların önemini görüyoruz, çünkü birçok protein mRNA üzerindeki bu modifiye edilmiş bölgelerle ve ribozomla etkileşerek onların biraraya gelmesini sağlar.
Bu arada ribozomda E- , P- A- dediğimiz (soldan sağa sıralı şekilde), tRNA'nın yerleştiği kısımlar bulunur. İlk tRNA direk olarak küçük alt birimdeki P bölgesine yerleşir. mRNA'ya küçük alt birimin bağlanmasının ardından, başlangıç kodonunu bulmak için ribozom mRNA üzerinde tarama yapmaya başlar. Protein sentezine başlanacak AUG kodonu bulunduktan sonra, büyük alt birim de komplekse dahil olur. 4 adımın tekrar tekrar yapılması ile protein sentezi gerçekleşir, bunlar tRNA bağlanması, peptid bağı oluşması, büyük alt birimin hareketi ve küçük altbirimin ona bağlı mRNA ile hareket etmesi. İkinci aminoasidi taşıyan tRNA gelip A bölgesine yerleşir, mRNA kodonuyla bağ kurar. Büyük alt birim peptid bağı oluşumunu katalize eder. Daha sonra büyük alt birim hareket eder ve bu sayede E- P- A- bölgeleri de birer birim oynamış olur, P bölgesinde bulunan tRNA E'ye, A'daki de P'ye geçerek A bölgesinin yeni tRNA ile etkileşmesi için boş kalması sağlanır. Son olarak küçük alt birim ve mRNA da 3 nükleotidlik hareket ederler. Yeni gelen amino asidi taşıyan tRNA A bölgesine bağlanır ve aynı reaksiyonlar tekrar görülür.
Umarım yardımcı olmuştur
Kaynaklar
- B.Alberts, A.Johnson, J.Lewis, D.Morgan, M.Raff, K.Roberts, P.Walter, et al. (2015). Molecular Biology Of The Cell (Sixth Edition). Yayınevi: Garland Science, Taylor & Francis Group. sf: 333-362.