Neden Türkiye bir çok korkunç, yıkıcı depremler yaşamasına rağmen hala akıllanmıyor?

Merhaba.

Türkiye bilindiği üzere aktif fay hatlarına sahip bir ülke. Alp-Himalaya deprem kuşağı üzerinde yer alıyor bu nedenle tarih boyunca yıkıcı depremlere hep maruz kaldı ve kalmaya devam edecek. Sizin sorunuzda bahsettiğiniz ders çıkarma mevzusunda ise çoğunlukla sosyolojik/ahlaki sebepler yatıyor.

Ülkemizdeki en gerçek ve sarsıcı sonuçlara sahip doğal afet olmasına rağmen bu kültürü benimseyebilmiş değiliz. Japonya gibi ülkelerde deprem bilinci çocuklara küçük yaştan itibaren aşılanıyor ancak ülkemizde afet meydana geldikten sonra konuşulmaya başlanıyor ve sürekliliği gelemeden unutuluyor. Psikolojide “normalcy bias” adında bir kavram var, insanlar uzun süre felaket yaşamazsa risk algısı düşer anlamına geliyor. Bizdeki durum da tam olarak bu aslında. Farkındalık kısa süreliğine oluşuyor fakat zamanla yine eski alışkanlıklara dönülüyor.

Bilimsel olarak ise depremin yıkıcılığı inşaat yönetmeliklerine uyum, zeminin yapısı ve kullanılan malzemenin kalitesine göre etkisini gösteriyor. Türkiye’de 1999 Gölcük Depremi öncesi yapılan binaların çoğu ise deprem yönetmeliğine uygun değil ve kentsel dönüşüme girmemiş bulunuyor. Denetimsizlik, imar affı da işin ahlaki boyutunu oluşturmakta.

Ülkemizde depreme karşı proaktif önlem almak yerine reaktif önlemler aldığımız sürece ilerleme kaydedemeyeceğiz maalesef.

Ekonomik koşullar, denetimsizlik, imar afları ve afet kültürü bilinci olmadığı sürece depremi hiçbir zaman normal karşılayamayacak, yıkıcı sonuçlar almaya devam edeceğiz gibi gözüküyor.