Neden tuhaf rüyalar görürüz?

Gördüğümüz rüyalarda bilinçaltının çok büyük bir rolü vardır. Bilinç altının en önemli özelliği ise çok güçlü olması ve kontrolsuzlüğüdür. O kadar güçlüdür ki bazen çok önemsiz detaylar bilinçaltında çok derin etkiler yapabilir ve siz de bunu rüya olarak görürsünüz. Bilinçaltının işleyişi 'kendi kendine oynayan çocuğa' benzer. Kendi kendine kurgular yapar, farklı olaylardan farklı unsurları alır birleştirir. Üstelik bunu bazen hisse veya algıya dayalı yapar. Bazen tek bir görselin sizdeki etkisi daha doğrusu hayal etkisi (imgelemesi) ile o hisse dair rüya görürsünüz. Mesela bir gemiye binseniz geminin Su uzerinde yumuşak bir zeminde gibi dalgalanma hissi algısı sizde derin bir imgeleme neden olursa bu hisse dair bir rüya görmeniz olasıdır. Ama bilinçaltı bunu kendi kuralları ve işleyişi ile yapar. Yani doğrudan gemi olarak değilde bu hissi başka bir kurguda görürsünüz. Mesela rüyada evde dolaşırken veya asfaltta iken bu yumuşak dalgalanma hissi bir anda o rüyanın olay örgüsünde ortaya çıkar ve rüyayı fantastik bir duruma getirir.

Bu konuda başka bir arkadaşa verdiğim cevabı da alıntılamam faydalı olabilir. Tabi her zihin ve bilinçaltı kendi öznel deneyimleri ve o güne kadarki yapısı çerçevesinde çok farklı unsurlardan etkilenebilir. Bazen bir cümle, bir görsel veya bir başka türlü bir algı olabilir bu. Zihin kendi öznel durumu içinde bunlardan çok farklı algılar edinip etkilenebilir. Tabi burada kilit önemdeki şey o an zihnin yaptığı imgelemenin derinliğidir. Çünkü zihin bilinçaltının gücüyle ve kontrolsüzlüğü ile anlık o kadar derin ve güçlü bir imgeleme yapabilir ki gerçek ile neredeyse birebir eşit hatta gerçekten öte bir his algı oluşmasına ve yaşanmasına neden olabilir. Ancak bu anlık olur. Örneğin bir korku unsuru normalde olandan çok daha o an sizin için farklı ve derin etkisi olabilir. Yani gerçekte korkmayacağınız kadar korku hissi duymaniza neden olabilir. Burada "gerçekte' korkmayacağınız kadar dediğimiz hal ise bilinçli hali kasteder. Bilinçaltı adı üstünde bilinç dışı bir durumu kast eder ve bilinçaltı gerçek ile hayali ayırt edemeden o an size yaşattığı için gerçek korku sınırınız o an bilinçaltı durumunda aşılabilir.

Diğer bir arkadaşa verdiğim cevabı alıntılıyorum:

"Hatıralardan kalıcı olanların bir çoğunun bilinçaltı ile açıklanması mümkün. İnsanları çok etkileyen olayların bu nitelikte olduğunu biliyoruz. (Kaza deprem ani şok vs gibi) Ancak burada kişinin kendi öznel zihin durumu ve zihinsel deneyimi belirleyici oluyor. Bazen çok önemsiz bir detay zihninizde kalıcı olabilir. Örneğin söylenen bir söz mesela. Bu sözün sizdeki etkisi o an çok başka yerlere uzanabilir bilinçaltı olarak. Burada kendi zihninizin duyduğu veya gördüğü şeyi kendi öznel durumuna göre imgelemesi sırasında eğer bilinçaltı devrede ise çok güçlü bir imgeleme yaşanır zihinsel deneyim olarak. Böylece o an o olay veya durum sizin zihninizde çok derin bir etki yapar. Tamamen zihninizin o söze veya olaya dayalı olarak bilinçaltının kontrolsüz gücü ile o an yaptığı derin imgeleme buna neden olur. Böylece o olay veya duruma dair sizde oluşan derin zihinsel imgeleme (yani hayal) bilinçaltınız yoluyla rüyalarınıza zihninizin farklı kurgularıyla yansıyabilir. Tabi bu imgeleme sırasında o olaya dair imgeleme zihninizde çok güçlü yaşanır ve böylece o olay hafızanızda çok uzun zaman kalacak şekilde yazılabilir. Rüyalarda Mesela çok yaşanan bir örnektir rüyada bir yerden düşme. siz bir filmde yüksekte yaşanan gerilimli bir sahne izlerken aslında o kişinin yüksekten düştüğünü zihninizde imgelersiniz. (Zaten o an sizi geren şey bu düşme durumunu zihninizde kurgulayıp imgelemenizdir. Bu yüzden de zaten o an gerilirsiniz. düşündüğünüz şey o an hep o kişinin düşmesi halinde neler olacağı his olarak ne yaşayacağı vs türünden seylerdir. ) Eğer bilinçaltınız devreye o an girer ve güçlü bir imgeleme yaparsa siz o kişinin düşerken yaşadığı hissi bizzat gerçek veya gerçeğe yakın şekilde zihinsel deneyim olarak kendi zihninizin özelliği içinde yaşarsınız. (Mesela o kişinin düşerken ayaklarının boşlukta olması hissi size yansır ve ayaklarınızda düşmeyi imgelerken o an bir boşluktaymıs gibi olan hissi zihinsel deneyim olarak algılarsınız) Bu öznel deneyiminiz o kadar güçlü olabilir ki gerçek düşmek gibi yaşanabilir sizde. Bilinçaltı gerçek ve hayali ayırt edemez zihinsel deneyimdeki. Bu nedenle de böyle bir film sahnesi izledikten sonra bu anlattığım şekilde eğer bilinçaltınızda güçlü imgleme ile yaşanırsa siz rüyanızda yüksekten düştüğünüzü görmeniz muhtemeldir. Zihniniz o filmdeki kendi güçlü deneyimini rüyalarınız da farklı olay örgülerine dökerek size deneyimin sizi etkileme oranına göre tekrar tekrar bu deneyimi yaşatır. Bu aynı zamanda o his veya durumun olayın da bilgi/deneyim anlamında zihninizde daha fazla pekişmesine neden olur. Böylece o anınız zihninizde deneyim/bilgi olarak güçlenir. Aynı şekilde hayatınızda yaşadığınız olaylara dair de bilinçaltı bu şekilde devreye girebilir ve rüyalarınızda da kendi yaşadığınız olayların his deneyimleri anı deneyimleri tekrarlanarak güçlenir ve pekisir. Ki hatırlamadığımiz bir çok rüya da vardır. Dejavu denen şey de aslında bu durumla ilgildiir. Çünkü yaşadığınız his deneyimi aslında olaylarda öznel anlamda sizin zihninize göre ortaktır. Ve tekrar bu his deneyimini gerçek hayatta size yasatacak bir olayla veya durumla karşılaşırsaniz aynı hissi yaşamış gibi olursunuz. Bu da dejavu yaşamanıza neden olur. Zaten dikkat edin dejavu yaşayan kişiler genelde şu cümleyi kurarlar "ben bu olayı daha önce yaşadım' veya da "ben bu hissi daha önce yaşamıştım' aslında demek istenilen şey ben bu olaya dayalı hissi yeniden deneyimlemisdir. İşin özünde olan şey budur. Rüyalarınıza geri dönersek beyniniz yine devreye girerek farklı olay örgülerinde size gerçek hayatta yaşadığınız o olaya dair hissi rüyanızda tekrar yaşatır. Mesela bir korkunuz var diyelim ki bir şeye dair. Beyniniz bu korkuya dair unsura rüyalarınızda farklı kurgularda yer vererek size bu korku hissini yaşatır.. Yapılan çalışmalar rüyaların bir cogunun bu şekilde yaşanan deneyimlere, hislere veya olaylara dayandığını gösteriyor. Bu şekilde beyniniz bir nevi bilinçaltı yolu ile kendi anı (his) kütüphanesini oluşturuyor, güçlendiriyor sağlamlaştırıyor. Ancak burada dikkat etmeniz gereken şey bilinçaltı kontrolsuzdur ve bilinçaltı bu nedenle bazen çok önemsiz bir olayı bile hafızanıza kazımış olabilir. Unutmamak ve hatırlamak istemediğiniz bir olay/bilgi unutulur giderken bilinçaltınız bambaşka olayları hafızanıza yazılmasına neden olmuş olabilir. Ancak hafıza açısından hepimiz biliriz ki bir bilginin tekrarı o bilginin hafızamıza yerleşmesinde önemli bir faktördür. Bu yüzden anılarımızı unutmamak istiyorsak onları tekrar ederek pekiştirebilir ve hafızamızda yer etmelerini sağlayabiliriz demektir. Zaten bir çok kişisel gelişim kitabı bu gibi kendi kendine telkin veya tekrar gibi çeşitli yöntemlerle bilinçaltının kontrolsuzlüğü yönlendirmeye çalışarak onun gücünden yararlanmaya yönelik tekniklere dair uygulamalar sunarlar."

Ekteki bağlantıda rem rüyalara (hani uyurken birini izlediyseniz ve denk geldiyseniz gözlerin hızlı hareket ettiği durum) dair ekteki yazı bence rüyalar konusunda oldukça güzel bilgiler içeriyor. Bu yüzden bunu da yeniden kaynak olarak ekliyorum ^[1]