Dillerin yazım yönleri birbirinden farklı değildir. Farklı olan, yazı sistemlerinin yönleridir.
Örneğin Türkçe dilimizi Latin yazı sistemiyle soldan sağa yazıyoruz. Aynı Türkçeyi Arap yazı sistemini kullanırken sağdan sola yazıyorduk. Aynı dili Göktürk rünlerini kullanırken yukarıdan aşağı yazıyorduk.
Çok daha çeşitli yazım yönleri de var.
Mesela Mısır hiyeroglifleri hem soldan sağa, hem sağdan sola, hem de yukarıdan aşağı doğru yazılabilir ve bunların hepsi birden aynı belge veya duvar üzerinde bulunabilir.
Hanuno gibi Filipinler ve Endonezya'da kullanılan eski yazı sistemleri aşağıdan yukarı doğru (daha doğrusu cümle ilerledikçe yazardan uzağa doğru) yazılırdı.
Antik Yunanlılar daha da farklı bir şekilde yazıyorlardı. Yazının ilk satırı soldan sağa, sonraki satırı sağdan sola, bir sonraki satırı yine soldan sağa ve böylece devam eden bir şekilde.
Helenistik çağda bu pratik terk edilmeye başlandı çünkü açıkçası Yunan alfabesindeki her ses sembolünün (harfin) bir de ayna yansıması versiyonunu ezberlemek, bunları taş üzerine nasıl kazınacağını ayrıca öğrenmek vs. zor olduğundan buna bir standart getirdiler. Hali hazırda yazmaya soldan sağa başladıkları için, tüm satırları soldan sağa yazmaya başladılar ve böylece öğrenmeleri gereken sembol sayısı neredeyse yarı yarıya azaldı. Daha sonra Yunan alfabesinden türeyen diğer tüm yazı sistemlerinde (en önemlisi Latin) bu her satırı soldan sağa yazmak yöntemi korundu.
Soldan sağa yazmanın avantajı, çoğu insan sağ elini kullandığı için, el kalemin sağ tarafında olduğu için henüz kurumamış olabilecek yeni yazılmış metne müdahale etmemektir. Sağdan sola yazmanın, yazının çekiç ve keski ile yapıldığı zamanlarda avantajlı olduğu iddia edilmiştir; kâtip çekici sağ elinde, keskiyi ise sol elinde tutardı ve sağdan sola yazmak, sağ el daha fazla kontrole sahip olduğu için çekicin sol ele çarpma olasılığının daha düşük olduğu anlamına gelirdi.[1][2]
Kaynaklar
- C. G. F. D. Kovel, et al. (2019). A Large-Scale Population Study Of Early Life Factors Influencing Left-Handedness. Scientific Reports, sf: 1-11. doi: 10.1038/s41598-018-37423-8. | Arşiv Bağlantısı
- Papadatou-Pastou. Human Handedness: A Meta-Analysis. Alındığı Tarih: 29 Temmuz 2023. Alındığı Yer: APA PsycNet doi: 10.1037/bul0000229. | Arşiv Bağlantısı