Nazar ile ilgili bilimsel bir çalışma var mı?

Her ne kadar Hürriyet, Habertürk gibi çokça haber sitesi Leeds Üniversitesi'nde kanıtlandığına ve bunun da Science dergisinin kapağında yayınlandığını söyleyerek, yalan yanlış haberler paylaşsa da^[1] ne öyle bir makale buldum ne de dergi kapağı.

Anlayacağınız nazar da diğer sahtebilimler gibi safsatadan öteye gidemez.

Bir arkadaşta büyü ve sihirin bilimini sormuştu oradan alıp buraya kopyala-yapıştır yapıyorum.

Büyü-sihir (nazar) kişinin yaşadığı deneyimleri ve gözlemlediği olayları anlama ve açıklama ihtiyacıyla güdülenen kişi büyük ölçüde kendisini rahatlatacak bir takım açıklamaları arama, bulma ve bunları deneme ile meşguldür. Çünkü o, gerek fiziksel gerekse toplumsal çevresinde olup biten olaylara anlam vermek zorundadır.

Muska (amulet), içinde dinsel veya büyüleyici bir gücün saklı olduğu sanılan taşıyan kişiyi üzerinde bulunan dinsel ve büyüsel gücüyle dışarıdan gelecek tehlikeli şeylere karşı, nazara karşı, büyüye karşı koruyacağına inanılan doğal bir nesne ya da el yapımı nesnelerdir şeklinde tanımlanmıştır. Muskalar bazı toplumlarda nazarlık olarak da isimlendirilmektedir. Nazar (Göz Değmesi), parapsikoloji dilinde “Psikokinezi” denilen nazar yani göz değmesi de bir çeşit büyülemedir. Belli kimselerde bulunduğuna inanılan, kıskançlık veya hayranlıkla bakıldığında insanlara, eve, mala mülke hatta cansız nesnelere kötülük verdiğine inanılan nazar inancının ülkemizde çok yaygın olduğu söylenilmektedir. İnsanlar her dönemde nazardan korunmak için çeşitli yollara başvurmuştur. Westermack (1961: 11), İslam dünyasında kadınların peçe takmasını nazarla ilişkilendirmiş ve kadınların evlerinin dışında, düğünlerde, panayırlarda yabancı erkeklerin kem gözlerinin etkisinden korunmak için peçe taktığını söylemiştir. Ancak Kuşat’ın yapmış olduğu çalışmada günümüz Türkiye’sinde kadınların nazardan korunmak için yüzlerini örttükleri yargısı desteklenmemiştir.

İslam dinine ait bazı konular metafizik sahasına girer ve metafizikte de fiziksel evrende olduğu gibi deney ve gözlem yoluyla veri elde edilemez. Böyle şeylerin varlığı ancak insanların yaşadıklarını anlatmaları ile elde edilir bunlarda da kimin doğruyu dosdoğru anlattığını, yalan söylediğini ya da abarttığını bilemeyiz. Dolayısıyla bu tür konular bilimin sahasına girmez ki sahtebilim denebilsin. Bir konu bir teorinin konusu olmadığı zaman ''bu konuyu bu teori içinde ele almıyoruz başka bir teorinin alanına giriyor'' deniyorsa bilim de kendi alanına girmeyen konulara açıklama getiremeyeceği için sessiz kalmayı tercih etmelidir.

Nazar konusunda bildiklerim ve yaşadıklarım ışığında şunu söyleyebilirim; nazar hem fiziksel hem de metafizik yönleri olan karmaşık bir konudur ve gözlemlenemez/^[1]ölçülemez çünkü insanların duygularını ve ruhsal, bedensel, beyinsel gücünü/enerjisini ilgilen yönü vardır. Dolayısıyla yine inancın sahasına girer ve isteyen inanır isteyen inanmaz.

Din bilimi dediğimiz theology bile bu alanı araştırabilir. Sonunda şunu söylemek mümkün, bilim her şeyin alanıdır, her şeyi araştırabilir, gerekli çalışmalar yapıldığında her şeye cevap verebilir. Cevap veriyor da. Bu sadece bazı metafizik güçlere inanan insanların işine gelmediğinden yeterli gelmiyor olabilir. Nazar dediğimiz şey de, diğer metafizik saçmalıklardan biri. İnsanlar her bardak kırıldığında (örneğin annem) nazar çıktı derse, bebek ölümlerini nazara bağlarsa tabii ki kişisel inançlara ve yaşantılara göre nazar var olur. Metafizik bütün olayları insanlar kendileri var etmişlerdir. Hiçbir kanıtları bulunamaz.