Mona Lisa tablosu neden bu kadar ünlü?

Mona Lisa gibi bir sanat eserinin "neden" ünlü olduğunu izah etmek biraz zor; çünkü işin içinde çok fazla faktör var. Mesela eser sahibinin ününün bunda kesinlikle etkisi var: Bildiğiniz gibi Mona Lisa, Rönesans döneminin en ünlü sanatçılarından biri olan Leonardo da Vinci tarafından çizilmiştir. da Vinci, sanat ve bilimdeki yenilikleriyle tanınır ve bu eser, onun sanatsal yeteneğinin ve teknik becerisinin bir göstergesidir. Ama burada biraz da döngüsel bir ilişki de var tabii: Leonardo da Vinci de bu eserler nedeniyle "da Vinci" olmuştur. Böylece ünü eserlerini daha da popülerleştirirken, eserlerinin popülerliği de da Vinci'yi daha da büyük bir sanatçıya dönüştürmüştür.

Bunun haricinde Mona Lisa'nın sanatın birçok yönünü de mükemmel bir şekilde bir araya getirdiği söylenebilir. Özellikle, da Vinci'nin "sfumato" adını verdiği, konturların belirsizleştirilmesi teknikleriyle gerçekleştirdiği gölgelendirme, tabloya epey mistik bir hava katıyor (ki bu gizem perdesi onu en çekici yapan özelliklerden biri). Bu teknik, figürün yüz ifadesini daha belirsiz ve değişken yaparak, esere bakıldıkça değişen duygusal etkiler yaratır. Mesela Mona Lisa'nın gizemli gülümsemesi tam da bu nedenle yüzyıllar boyunca birçok tartışma ve spekülasyona neden oldu. Bu tartışmalar da tabii ki eserin cazibesini arttırıyor.

Mona Lisa'yı bu kadar meşhur yapan bir diğer faktör, 1911 yılında Louvre Müzesi'nden çalınması ve ta iki yıl sonra bulunmasıdır. Bu olay, dünya çapında büyük bir medya ilgisine neden oldu ve tablonun halk arasında daha da tanınmasını sağladı. 1911'den önce de ünlüydü ama bu denli değil!

Tabii ünü sayesinde tablonun açtığı kapılar da işin bir parçası: Tablonun sergilendiği yer olan Louvre Müzesi, dünyanın en ünlü müzelerinden biri ve her yıl milyonlarca ziyaretçiyi ağırlıyor (tabii ziyaretçilerin Louvre'a gitme nedenlerinin başlıcası Mona Lisa'yı görmek; ama bu her zaman böyle değildi). Mona Lisa'nın müze içindeki konumu ve ona ayrılan özel önem, esere olan ilgiyi de devamlı hale getiriyor.

Son olarak, Mona Lisa, popüler kültürde sıkça yer aldı ve çeşitli filmler, kitaplar ve müziklerde referans noktası oldu. Sırf popüler kültürdeki bu varlığı bile onu sadece sanat tarihçileri ve sanatseverler için değil, geniş kitleler için de tanınır hale getirdi.

Ama işte, bunlar mı Mona Lisa'yı meşhur yapan şey, yoksa Mona Lisa kendi başına meşhur olmayı hak ediyor da o nedenle mi tüm bunlar oluyor, onu yorumlamak sanatın öznelliği dolayısıyla zor.

Mona Lisa (La Gioconda veya La Joconde olarak da bilinir), İtalya'nın Floransa şehrindeki Rönesans sırasında Leonardo da Vinci tarafından kavak bir pano üzerine Sfumato tekniği ile resmedilmiş 16. yüzyıl yağlı boya portresidir. Resim hâlen Paris'teki Louvre Müzesi'nde Francesco del Giocondo'nun karısı, Lisa Gherardini Portresi başlığı altında sergilenmektedir. Tabloda oturmuş bir kadın resmedilmiştir, kadının yüzünün kime ait olduğu hala gizemini korumaktadır.[1] Yüz ifadesindeki belirsizlik, kompozisyonundaki anıtsallık, atmosferdeki ilginçlikler, tablo hakkındaki çalışmaları devam ettirmektedir.[2] Bu tablo, geniş ölçüde tanındı; karikatürleri yapıldı, araştırıldı ve Louvre Müzesi'nin en önemli eserlerinden olarak düşünüldü.

Peki neden ünlü??

Vincenzo peruggia, louvre müzesinde çalışan bir kişidir, 1911 yılının bir günü bu tabloyu çalmaya karar verir ve bunu başarır. bakın mona lisa o kadar ünsüzdü ki, 1 gün boyunca fark edilmemiş bile çalındığı. fark edildikten sonra medya öylesine çullanmış ki konuya, hırsız yakalanıp eser geri müzeye kavuştuğunun ertesi günü 100 bin kişi tabloyu görmeye gelmiş. bu gelenek de günümüze kadar devam etmiştir.

Mona Lisa ile portrelerin tam boy çizilme geleneği yıkılmıştır. Göğüs yukarısının çizildiği resim daha yakından çizmeyi mümkün kılmış ve bu poz Raphael gibi ressamların portrelerinde bile taklit edilmiştir. Aynı zamanda arkaplan da geleneksel yaklaşımdaki çizim yerine uzaktaki ayrıntıların daha az verildiği ve renklerin soldurulduğu bir teknikle çizilmiştir. Böylece Mona Lisa tıpkı canlı bir kadın gibidir.

Mona Lisa’ nın gülümsemesi çeşitli şekillerde yorumlanabilmektedir. Bazıları masum olduğunu düşünürken, bazıları gizemli olduğunu düşünmektedir. Bazıları gülümsemeyi izleyicilerin görüşüne atfederken, bazıları bu gülüşün hamile olduğuna ya da yeni bir çocuk doğurduğuna işaret ettiğini düşünmektedir. 1910 yılında, Avusturyalı nörolog Sigmund Freud, Mona Lisa’nın gülümsemesinin Leonardo da Vinci’nin annesine olan ilgisini gösterdiğini belirtti. Gülümsemesinin yanı sıra, Mona Lisa hakkındaki benzersiz bir şey de kaş ve kirpiklerinin bulunmamasıdır. Bu nedenle bazı tarihçiler Leonardo da Vinci’ nin bir nedenle boyama işlemini tamamlayamamış olduğunu düşünmektedir.