Öncelikle bilinç ve bilinçaltı denen olguların o kişinin bilinçsel bütünlüğüne dahil olduğunu bilmek gerekir. Yani bilinçaltında olup biten herşey de o kişinin zihninde olup biten şeylerdir sonuç olarak. Bilinçaltı durumunda görülen rüyalarda kişi gördüğü rüyayı gerçek gibi deneyimler ve bu sırada onun bir rüya olduğu farkındalığı olmadan tamamen gerçek gibi rüyayı yaşar. Kişisel gelişim kitaplarında çok geçen bir olgudur ki bilinçaltı gerçek ve hayali ayırt etmez edemez. Bu nedenle rüyada da bir nevi bilinçaltı hayal ile gerçeği ayırt edemediği için bunu o sırada gerçekmiş gibi deneyimleriz. Bu da bilincimizi rüya sırasında kaybettiğimiz anlamına gelir. Rüya sırasında bilincin tam geri gelmesi hali normalde rüyanın bitmesine neden olur. Ancak yarı bulanık bir bilinç halinde gibi durumlarda rüya devam ederken rüya da olunduğuna dair bir farkındalık elde edilebilir. Halk arasındaki karabasan diye adlandırılan durumda da buna benzer bir nedenle yani yarı uyanıklık halinde gerçekleşir. Bu gibi durumlarda bilinç tam dönmediğinden kişi bedenini de kontrol edemediği için hareket etmek istese de vücudunu hareket ettiremez. Bu açıdan Rüyanın içinde bilincin tam gelebileceğini düşünmüyorum. Burada oluşan bilinçlilik hissi rüyanın içinde rüya görme haline benzer bir durum olabilir. Yani rüyadaki karakterde rüyada olduğu düşüncesi ve hissi oluşuyor olabilir. Bunu kişi bilinç hali zannetse de aslında bilinçaltı bir oyun oynuyor misali kişinin rüyada olma hissini de kendi oluşturuyor olabilir. Tabi kişi kendi deneyimini en iyi bilebilecek durumdadır. Gerçekten de tam bir bilinç halinde kontrolü ele alarak rüyada olma durumu yaşayan kişi varsa bu gerçekten de sıradışı bir deneyim olur. Ancak bunun mümkün olması bana imkansız gibi gözükmekte. Bilinçaltı tam bir şekilde kontrol edilemez. Sadece telkin vb yöntemlerle yönlendirilebilir. Burada asıl gizemli konulardan biri bilincin bile bilinçaltınin ürünü olabileceğine dair görüşlerdir. Öyle ya bilincimiz bile bizim kontrolümüz dışında oluşuyor, var oluyor. 'ben' dediğimiz şey ve benlik hissi de bu şekilde türüyor. Yani bilincin var oluşu bile kontrolsüz ortaya çıkıyorsa nasıl oluyor da bilincimiz geliştiğinde örneğin özgür irademizin var olduğu hissine sahip oluyoruz. Bütün kararları kendimiz verdiğimiz hissine veya sanısına sahibiz. Bu sadece bir his mi yoksa gerçekten özgür irademiz var mı. Örneğin beyin üzerinde yapılan çalışmalar biz karar vermeden önce beyinde buna dair sinyalin 2-6 saniye önce ortaya çıktığını gösteriyor buna dair çalışmalar var. Bu yüzden bilinç ve bilinçaltına dair ilişkiler konusunda veya bunlar arasındaki sınırlar konusunda henüz çok az şey biliyor olabiliriz.