Merhaba,
Dairesel hareket içindeki her cisimin, döndüğü yörüngede kalabilmek için merkezcil kuvvete ihtiyacı var. Merkezcil kuvvet tek başına ayrı bir kuvvet değildir ve kütle ne kadar büyükse gerekli M. Kuvvet de o kadar büyüktür. Merkezcil kuvvet rolünü üstlenen kuvvet sürekli merkeze doğrudur ve diktir. Mesela bahsettiğiniz örnekteki merkezcil kuvvet, kütleçekim kuvvetidir. Newton’un 1. Yasasına göre boşlukta hareket eden cisim, engel çıkmadıkça sabit hızla dümdüz ilerlemeye devam eder. Yani düşük kütleli cisim sabit hızıyla düz ilerlemek istedikçe, merkezcil kuvvet büyük kütleli cisime doğru itiyor. Küçük kütlelinin yörüngesinden çıkmaması ya da büyük kütleliye çarpmayıp, aynı yörüngede dairesel hareket etmesi için, merkezcil kuvvetle cismin düz ilerlemek istediği kuvvetin eşit olması gerek. Biri diğerinden büyük olursa net kuvvet 0 olmadığından yörüngede kalamaz doğal olarak.
Anladığım kadarıyla bu yörünge olayını kütle çekimle açıklamak, belli bir kütlenin altındaki cisimlerde işe yarıyor. Yani eğer cisimlerin kütlesi belli bir kütlenin altında değilse bu mantıkla yapılan hesaplamalar yanlış çıkabiliyor. Küçük kütleli cisimin, büyüğün etrafında bir yörünge içinde dönmesi görelilik teorisi ile daha kolay açıklanıyor zannımca. 2 boyutlu açıklamaya çalışırsak; ağır olan cisim uzay-zamanı kütlesi ile bükerek adeta bir “çukur” oluşturuyor, küçük kütleli cisim de o çukurun etrafında, belirlenen yörüngede kendi kütlesinin de “açtığı çukur” içinde dönmeye devam ediyor. Kaynaktaki video, Newton ve Einstein’ın bu konudaki teorilerini canlandırarak açıklıyor.
Kaynaklar
- -. Gravity Demo Part 2. Alındığı Tarih: 5 Kasım 2022. Alındığı Yer: youtube | Arşiv Bağlantısı
- Kaylee Barreara. Newtonian Gravity Vs. General Relativity. Alındığı Tarih: 5 Kasım 2022. Alındığı Yer: onlinestemtogo | Arşiv Bağlantısı