Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
9

İnsanların acı deneyimleri ve toleransları arasındaki bireysel farklılıkların altında yatan nörobiyolojik ve psikolojik mekanizmalar nelerdir?

Her insanın acıya verdiği tepkinin farklı olmasının altında yatan nedenler nelerdir? Acı eşiğini belirleyen biyolojik ve psikolojik faktörler nelerdir? Bu faktörler kişiden kişiye neden değişir?
1,063 görüntülenme
İnsanların acı deneyimleri ve toleransları arasındaki bireysel farklılıkların altında yatan nörobiyolojik ve psikolojik mekanizmalar nelerdir?
İnsanların acı deneyimleri ve toleransları arasındaki bireysel farklılıkların altında yatan nörobiyolojik ve psikolojik mekanizmalar nelerdir?
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Mehmet Ali
Mehmet Ali
77K UP
psikoloji öğrencisi

TDK' ye göre acı ''Bir dış etkenin vücudun herhangi bir yerinde meydana gelen rahatsızlık hissi.'' olarak tanımlanmıştır.[1]

Kapı kontrol teorisi

Bir acı deneyimi yaşadığımızda farklı türden ağrı akımları ve ağrıyla ilgili olmayan akımlar nöronlar aracılığıyla beyne giderken bir darboğazdan geçerler ve bazı akımlar diğer akımlara baskın gelerek diğerlerini kapatırlar. Sürekli giden akımlar acı deneyimimiz, baskın gelen akımlar da dikkat derecemiz olabilir. Yani konsantrasyon ve dikkat seviyemiz o anda hissettiğimiz acının derecesini etkiler.[2][3]

Tüm Reklamları Kapat

Psikolojik rahatsızlıklar ve bilişsel çarpıtmalar

Bazı psikolojik rahatsızlıklar bize acının psikolojik doğası hakkında bilgi verebilir. Somotoform bozuklularında tıbbi olarak açıklanamayan bir şekilde hastalar bedenlerinde ağrı hissettiklerini söylerler gerçekten de bu tip ağrıların nedenleri fiziksel değildir tamamen psikolojiktir. Genelde bu hastalar fiziksel duyumlara aşırı duyarlıdırlar, bedenlerine aşırı düzeyde dikkat ederler, ağrılı olmayan yeri sanki ağrı varmış gibi algılayıp yorumlarlar. Ağrının ardından gelen ilgi, pekiştireç görevi görerek daha fazla ağrıya duyarlılık geliştirebilir genelde insanlar bu atakları bilinçli düzeyde yapmazlar. Özellikle kaygı bozuklukları ve panik bozukluklarında görülen felaketleştirme bilişsel çarpıtmasında insanlar küçücük bir olayı abartıp felaket olarak yorumlarlar. Panik atak geçiren biri kalbinin biraz hızlı atmasını felaketleştirip ''ölüyorum'' olarak yorumlar bu da bedensel tepkilerini daha fazla etkiler ve kısır döngüye girer. Felaketleştirme şeması psikolojik rahatsızlığa sahip olmayan insanlarda da görülebilir ve acı deneyimimizi etkileyebilir.[4][5]

Kişilik özellikleri

Kişilik özelliklerimiz acı ve ağrı duyarlılığımızı etkileyebilir. Çalışmalar nevrotik kişilik özelliği gösteren insanların acıya daha fazla duyarlı, dışadönük insanların ise acıya daha az duyarlı olduğunu göstermiştir.[6][7]

Acının kişiler arası farklılık göstermesinde etkili olan; dikkat, konsantrasyon, duyarlılık, pekiştireçler, bilişsel çarpıtmalar ve bazı kişilik özelliklerini açıklamaya çalıştım. Elbette bu konu üzerine söylenecek daha çok söz var.[1][1][2][3]

Kaynaklar

  1. sozluk. Türk Dil Kurumu Sözlük. Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2024. Alındığı Yer: sozluk | Arşiv Bağlantısı
  2. physio. Gate Control Theory Of Pain. Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2024. Alındığı Yer: physio | Arşiv Bağlantısı
  3. youtube. Kapı Kontrol Teorisi Nedir?. Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2024. Alındığı Yer: youtube | Arşiv Bağlantısı
  4. John M. Neale, et al. (1974). Abnormal Psychology. Yayınevi: Türk Psikologlar Derneği. sf: 127-184.
  5. Funda Buharalı. Bilişsel Çarpıtmalar. Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2024. Alındığı Yer: www.psikoterapi.pro | Arşiv Bağlantısı
  6. H. Grouper, et al. (2021). More Insight On The Role Of Personality Traits And Sensitivity To Experimental Pain. Journal of Pain Research, sf: 1837-1844. doi: 10.2147/JPR.S309729. | Arşiv Bağlantısı
  7. LWW. (2022). Exploring The Relationship Between Personality And Chronic... : Medicine. Medicine. doi: 10.1097/MD.0000000000035352. | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Fatih Özdemir
Doğa bilimleri araştırmacısı

Çevresel (peripheral) sinir sistemindeki aksonlarındaki miyelinleşme farkı ve bağlantılı olarak da sinaptik iletişimin elektro-kimyasının farklılaşması ve ayrıca nörodejenerasyon ilk akla gelebilecek nörofizyolojik ve dolayısıyla algının psişik faktörleri olabilir.[1][1]

Kaynaklar

  1. S. Günler. Periferik Sinir Sistemi Fizyolojisi. (1 Ocak 2024). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2024. Alındığı Yer: Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri | Arşiv Bağlantısı
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Moderatör Uyarısı
Yapay Zeka Kullanımı 1 moderatör tarafından eklendi
Yazının çoğunda veya tamamında yapay zeka kullanılmış, akademik veya güvenilir kaynak sunulmamıştır.
1
Funny Science
Funny Science

Genetik Faktörler: Genetik yapı, bireylerin acı algısını ve toleransını etkileyebilir. Örneğin, bazı genler ağrı reseptörlerinin sayısını ve işlevini etkileyebilir.

Ağrı Reseptörleri ve Sinir Sistemleri: Acıyı algılayan sinir reseptörleri (nosiseptörler) ve bunların beyne iletimi, bireysel farklılıkları etkileyebilir. Ayrıca, ağrı sinyallerinin işlenmesinden sorumlu beyin bölgeleri de (örneğin, talamus, amigdala, ve prefrontal korteks) bireyler arasında farklılık gösterebilir.

Ağrı Yönetim Sistemleri: Beynin ağrı yönetim sistemleri, özellikle endojen opioid sistemleri (vücutta doğal olarak bulunan ağrı kesici maddeler) ve serotonin-dopamin sistemleri, acı toleransını etkileyebilir. Bu sistemlerin etkinliği bireyler arasında değişiklik gösterebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Nörotransmitterler ve Hormonlar: Serotonin, dopamin, norepinefrin gibi nörotransmitterlerin ve stres hormonlarının (kortizol gibi) düzeyleri, acı algısını ve toleransını etkileyebilir. Bu kimyasal maddelerin bireysel farklılıkları, acı deneyimini değiştirebilir.

Psikolojik Mekanizmalar

Açıklama Tarzı: Bireylerin acıyı nasıl yorumladığı ve açıkladığı, acıya karşı toleransı etkileyebilir. Örneğin, bazı insanlar acıyı geçici bir durum olarak görürken, bazıları bunu kalıcı bir problem olarak görebilir.

Duygusal Durum ve Ruh Sağlığı: Depresyon, anksiyete ve stres gibi ruhsal sağlık sorunları, acıya karşı toleransı etkileyebilir. Bu durumlar, acı algısını artırabilir veya bireylerin acıya karşı daha hassas hale gelmesine neden olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bilişsel Çarpıtmalar: Acı deneyimleri, bireylerin düşünce biçimlerine bağlı olarak değişebilir. Örneğin, acıyı abartma veya daha kötü bir durum olarak görme eğilimi, acının algısını etkileyebilir.

Kültürel ve Sosyal Faktörler: Kültürel normlar ve sosyal destek, acı deneyimini ve toleransını etkileyebilir. Bazı kültürlerde acıyı ifade etmek tabu olabilirken, bazıları bunu normal bir süreç olarak kabul eder.

Geçmiş Deneyimler: Önceki acı deneyimleri, bireylerin gelecekteki acı algısını etkileyebilir. Acıya karşı direnç geliştirmiş kişiler, yeni acı deneyimlerini daha iyi yönetebilirler.

Bu mekanizmalar, acı deneyimlerinin bireyler arasında neden farklılık gösterdiğini anlamaya yardımcı olabilir. Acı yönetiminde bireysel farklıkları dikkate almak, daha etkili tedavi ve destek stratejileri geliştirmeye yardımcı olabilir.[1]

Kaynaklar

  1. chatgpt4. (). Acı.
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close