İyi ya da kötü nedir?
İyi nedir? İyilik üzerine felsefi açıdan çok şey söylenmiştir ya da söylenebilir. Hatta 'İyilik iyidir.' gibi iyiliği bile iyilikle ifade eden ve fenomen olan ifadeler bile vardır. Bu sefer iyiyi kötüden ayırt etmek her zaman mümkün müdür sorusu karşımıza çıkar.
İnsan iyidir esasen hatta felsefi açıdan iyilik insan ile var olmuştur ve devam etmektedir. Hayvanlar ve onların davranışları iyi midir kötü müdür? Bir hayvanın başka bir hayvanı avlaması kötü müdür? İnsanın hayvanlarla beslenmesi kötü müdür? Bu kötü ise bitkileri öldürerek yemek kötü değil midir? Yine felsefe yaptım sanırım...
Teolojik açıdan ya da doğrudan İslam açısından iyilik Allah'ın 'Biir' sıfatının yani 'mutlak iyi, iyiliğin kaynağı özü, kendisinden kötülük kesinlikle ortaya çıkmayan' ismi kaynaklıdır. Ve Allah bu sıfatı mutlak manada insanda yansıtmaktadır. Yani iyiliğin yeryüzündeki temsilcisi insandır. Ama Kur'an: De ki: “İyi ile kötü eşit olamazlar. Her ne kadar kötünün çokluğu, seni şaşırtsa da.. Artık ey akıl sahipleri Allah'a karşı gelmekten sakının. Umulur ki kurtuluşa erersiniz." ayetinde kötülüğün Resulünü hayrete düşürecek kadar çok olduğunu insanın aklını kullanarak kötü ile iyiyi ayırt edebileceğini belirtir.
Dolayısıyla iyilik ile kötülük insanın aklını ve vicdanını kullanarak ayırt edebileceği bir şeydir. Hayvanlar aleminde iyi olarak niteleyebileceğimiz davranışlar olsa da aslında hayvanların kendileri için iyilik ya da kötülük söz konusu değildir. Bu da insanı değer canlılardan ayırt eden özelliklerden biridir. Aslında insanın diğer canlılardan ayırt edilmesi ve bunu sağlayan niteliklerin üzerinde durulması ve bunun ayrıca incelenmesi gerekmektedir?
Son zamanlarda özellikle modern felsefe açısından yapılan yayınlarda ve özellikle belgesel ve filmlerde insanın kötü olduğu doğaya ve çevresine zarar verdiği konusu işlenmektedir. Hatta insanoğlunun bir virüs gibi yerleştiği yeri yok eden ve sonra gidip başka yere yerleşen (Bkz: Matrix) bir varlık olduğu ve yok edilmesi gerektiği salık verilmekte.
Konuya şimdi ayet ve hadislerle açıklama getirmek, sonra akla gelen başka sorulara cevap aramak falan gerekiyor ama çok yazdım kısa kesmek gerek sanırım.
