Flight computer diye bir icat yok, uçaklarda kompleks kontrol mekanizmalarının otomasyonu için sistemin ihtiyaçlarına uygun geliştirilmiş bilgisayarlar ve en önemlisi de yazılımlar var.
Uçaklarda aynı işi yapan birden fazla uçuş bilgisayarı bulunur. Sebebi ise yedeklik ve güvenirlik. Eğer tek bir uçuş bilgisayarı olsaydı, ya donanım hatasından ya da yazılım hatasından (bug) sistem düzgün çalışmazdı.
Normal bir yolcu uçağında bu yüzden en az 3 adet uçuş bilgisayarı bulunur. Boeing 777 ya da Airbus 330 serisi gibi büyük uçaklarda ise 5 adet uçuş bilgisayarı bulunur. Her birinin sensör sistemleri ayrıdır. Yani havadaki hızı ölçen pitot tüplerinden de her bir bilgisayar için 3 adet bulunur. Her bir bilgisayar, farklı veya aynı donanım olabilir ama yazılım tamamen farklıdır. Yani 3 adet farklı grupların veya farklı firmaların geliştirdiği yazılım kullanılır. Sistem gereksinimleri aynı olduğu için bu 3 yazılımın da aynı hesapları yapmaları aynı kararları vermeleri beklenir. Bu 3 bilgisayarın hesaplama sonuçları bir tane karar verici sisteme (bu da başka bir bilgisayar ve yazılım) verilir ve bu 3 sonucu karşılaştırır. Eğer 3 hesap birbirinin aynıysa ya da belirli bir tolerans aralığındaysa bu 3 hesabın ortalaması kullanılır. Eğer sistemlerden birinin sonucu diğer ikisinden çok farlıysa, bu hatalı sistem devredışı bırakılarak en kısa zamanda onarılması beklenir.
Peki karar verici sistem hata yaparsa? Bunun için de farklı sistem şekilleri mevcut. 2 adet uçuş bilgisayarı bir ader karar verici sisteme bağlanır, bu şekilde bir sistem daha yapılır. Toplam 4 uçuş bilgisayarı ve 2 karar verici sistem. Bu iki karar verici sistem de başka üçüncü bir karar verici sisteme bağlanır ve bu şekilde hem bilgisayar donanım ve yazılım hataları anında tespit edilir ama sistem çalışmaya (uçmaya) devam eder.[1][2]
Kaynaklar
- Y.C. Yeh. Triple-Triple Redundant 777 Primary Flight Computer. Alındığı Tarih: 4 Mart 2023. Alındığı Yer: IEEE doi: 10.1109/AERO.1996.495891. | Arşiv Bağlantısı
- N. Belludi. Five Where Only One Is Needed: How Airbus Avoids Single Points Of Failure - Right Attitudes. (6 Nisan 2020). Alındığı Tarih: 4 Mart 2023. Alındığı Yer: Right Attitudes | Arşiv Bağlantısı