Merhaba!
Marx’ın yaşadığı 19. yüzyılda gördüğü toplumsal manzara bugünkünden çok farklıydı. O dönemde sanayi devrimi yeni başlamış, işçiler çok uzun saatler kötü koşullarda çalışıyor, sosyal güvence yok, eşitsizlik had safhadaydı. Marx da bu tabloya bakarak “kapitalizm işçiyi sömürüyor, adil bir sistem ancak sınıfsız toplumla kurulabilir” dedi.
Bir açıdan bakarsak işçi haklarının gündeme gelmesi, sosyal devlet anlayışının gelişmesi, sendikaların kurulması gibi pek çok kazanım, Marx’ın eleştirilerinin etkisiyle hızlandı. Bu anlamda işçi sınıfını savunması “haklıydı” diyebiliriz.
Ama öte yandan Marx’ın öngördüğü saf komünist sistem, yani özel mülkiyetin tamamen ortadan kalktığı ve devletin de en sonunda sönümlendiği toplum, tarih içinde tam anlamıyla gerçekleşmedi. Denenen örneklerde (Sovyetler, Çin’in bazı dönemleri vb.) idealden çok uzak, otoriter rejimler ortaya çıktı. Bu da “teoride güzel ama pratikte sorunlu” eleştirisini güçlendirdi.
