Bir yazının olumsuz yanlarını nasıl açıklayabilirim?

Bir yazının veya denemenin olumsuz yanlarını açıklarken, eleştirilerimizi saldırgan olmadan, objektif ve net bir şekilde sunmamız önemlidir. Bu, hem eleştirimizin ciddiye alınmasını sağlar hem de yazının zayıf yönlerini net bir şekilde ortaya çıkarır.

Eleştiriyi yapıcı bir çerçevede hazırlamalıyız ve ilk olarak da amaçını belirtmemiz gerekir. Eleştirimizin amacı, yazının daha iyi olmasına katkı sağlamak olmalı. Örneğin, "Bu denemenin bazı yönlerini geliştirmek için birkaç noktaya değinmek istiyorum" gibi bir giriş yapabiliriz. Bu yazımızın girişinde neler olacağını özetler nitelikte. Sonrasında o denemenin olumlu yönlerinden biraz devam edebiliriz. (Tabii her yazıda da değil bazı yazılar var ki neyse.) Eğer uygunsa, önce denemenin güçlü yönlerini takdir ederek başlayabiliriz. Bu, eleştirimizin daha dengeli görünmesini sağlar. Örneğin: "Denemenin ana fikri oldukça ilgi çekici, ancak bazı alanlarda daha fazla netlik ve sağdelik sağlanılabilir.''

Denemenin olumsuz yanları açıklarken, eleştirilerimizi belirli kategorilere ayırmak, düşüncelerimizi organize etmemize yardımcı olacaktır. Yaygın eleştiri kategorileri şöyle olabilir;

1-) İçerik ve Fikirler: Ana fikir yeterince açık mı? Argümanlar yeterince destekleniyor mu? Eksik veya zayıf noktalar var mı?

2-) Yapı ve Organizasyon: Deneme mantıklı bir sırayla mı ilerliyor? Paragraflar arasında geçişler akıcı mı? Giriş ve sonuç etkili mi?

3-) Dil ve Üslup: Dil uygun mu? Gereksiz tekrarlar, jargon veya belirsiz ifadeler var mı?

4-) Kaynak Kullanımı: Eğer deneme kaynaklara dayanıyorsa, alıntılar doğru kullanılmış mı? Yeterli kanıt sunulmuş mu?

5-) Teknik Hatalar: Dilbilgisi, yazım veya noktalama hataları var mı?

Örnek: "Denemenin ana tezi güçlü olsa da, bazı paragraflarda argümanları desteklemek için yeterli kanıt sunulmamış. Örneğin, ikinci paragrafta bahsedilen istatistiklerin kaynağı belirtilmemiş, bu da denemenin güvenilirliği ciddi derecede azaltıyor."

Genel ifadeler yerine, somut örneklerle eleştirilerimizi desteklemeliyiz. Örneğin, "Deneme çok karışık" demek yerine, "Üçüncü paragrafta, birden fazla fikrin aynı anda tartışılması okuyucunun ana noktayı takip etmesini zorlaştırıyor" diyebiliriz.

Hangi bölümün neden sorunlu olduğunu açıkça belirtmeliyiz. Sayfadan, paragraftan veya cümleden bahsederek eleştirimizi netleştirmeliyiz.

Bence en önemlisi eleştiriyi nesnel ve saygılı bir şekilde ifade etmektir. Kişisel saldırılardan kaçınmalıyız yazımızda. Yazarın niyetini sorgulamak yerine, yazının etkisine odaklanmalıyız. Örneğin, "Yazar ne yaptığını bilmiyor" yerine, "Bu bölümde argümanların sıralanışı okuyucu için kafa karıştırıcı olabilir" demeliyiz. Ayrıca nesnel bir dil kullanmamız gerek: "Bence" yerine "görülüyor ki" veya "anlaşılıyor ki" gibi ifadeler kullanabiliriz.

Her eleştiri için mümkünse bir çözüm önerisi eklemeye çalışmalıyız. Bu, eleştirinin yapıcı olduğunu gösterir. Örneğin: "Eğer ikinci paragrafta istatistiklerin kaynağı belirtilirse, argüman daha ikna edici olabilir." Önerilerimiz spesifik ve uygulanabilir olmalı. Örneğin: "Giriş kısmında tezin daha net bir şekilde ifade edilmesi, okuyucunun denemenin amacını anlamasını kolaylaştırabilir."

Eleştirilerini önem sırasına göre veya denemenin akışına uygun bir şekilde düzenlemeliyiz. Örneğin, önce genel yapı sorunlarını, ardından içerikle ilgili detayları tartışabiliriz. Her bir eleştiriyi ayrı bir paragrafta ele alarak netlik sağlayabiliriz.

Eleştirilerimiz sert olmamalı, ancak çok yumuşak da olmamalı. Objektif ve profesyonel bir ton kullanmalıyız. Örneğin: "Bazı bölümlerin daha fazla geliştirilmesi gerekiyor" yerine, "Bazı bölümlerin daha ayrıntılı açıklanması, denemenin etkisini artırabilir."

Örnek Bir Eleştiri Paragrafı:

"Denemenin ikinci bölümü, konuyla ilgili ilginç bir bakış açısı sunuyor, ancak argümanların desteklenmesi için yeterli kanıt sağlanmamış. Örneğin, ‘teknolojinin eğitim üzerindeki etkisi’ tartışılırken, somut örnekler veya araştırmalar yerine genel ifadeler kullanılmış. Bu, argümanların inandırıcılığını azaltıyor. Bu bölümü güçlendirmek için, bir veya iki güvenilir kaynaktan alıntı eklenmesi veya teknolojinin etkisini gösteren spesifik bir örnek verilmesi faydalı olabilir."

Ayrıca;

Denemeyi okurken, olumsuz bulduğumuz noktaları not alıp ve her birini hangi kategoriye (içerik, yapı, dil vb.) ait olduğuna karar vermeliyiz. Eleştirilerimizi yazmadan önce bir taslak hazırlamalıyız bu düşüncelerimizi organize etmemize yardımcı olur. Gereksiz yere uzun açıklamalardan kaçınmalıyız. Her eleştiri noktası açık ve doğrudan olmalı. Eleştirilerimizi yazmadan önce denemeyi bir kez daha gözden geçirmeliyiz böylece gözden kaçan bir şey olup olmadığını kontrol edebiliriz.