[1]Büyük Patlama kronolojisini kısaca özetlersek:
10-12 -10-6 saniye arasında; Büyük Enflasyon etkisi ile evrenin enerjisinde büyük düşüş ve simetrisinde kırılma olduğu tahmin edilir, bu kırılma kuarkları (kuarkları oluşturan gluonlar dahil) oluşturduğundan "kuark dönemi" olarak da anılır. Aynı zamanda Higgs alanı etkileşimi ile taneciklerin kütle kazandığı bir dönemdir. Ancak evrenin yüksek sıcaklığı kuarkların varlığına rağmen hadronların oluşmasına izin vermez.
10-6-1 saniye aralığında; evrenin ısısının düşmeye devam emesi ile hadronlar oluşur. Hadronlar baryonlar ve mezonlar olarak iki gruba ayrılır; baryonlara, proton ve nötronları, mezonlara pionlar örnek gösterebiliriz. Dikkat ettiyseniz şu ana kadar evrene saçılmış fotonlardan hala bahsedemedik. Fotonların evrende serbestçe dolaşması için daha epey süre var. Fakat bu aşamada nötrino çiftleri serbest kalmaya ve evrende dolaşmaya başladığı tahmin edilir. Yani nötrinolar fotonlarda çok daha ömce kozmik nötrino arka planı yaratmış olabilir. Şu ana kadar bu arka planın var olduğuna dair kesin bir kanıt elde edemedik.
1-10 saniye aralığı: Hadron ve antihadronlar birbirlerini yok ederek geriye lepton-antilepton çiftleri kalmıştır (leptonlara en klasik örnek elektronlardır). Bu süre zarfında evrenin iyice soğuması lepton çiftlerini birbirlerini yok edemez noktaya getirmiştir (bu kısma kadar cevaplanması gereken pek çok konu gizemini korumaktadır).
10-380.000 yıl aralığı: Bu aralıkta ve özellikle 377.000 yıl sonrasında artık kalan elektronlar, iyonize çekirdekler tarafından yakalanarak nötr hale gelen hidrojen ve helyum atomları oluşmaya başlamıştır. Protonların büyük çoğunluğunun nötr atomlara bağlanması ve evrenin ısısının iyice düşmesi sayesinde fotonlar evrende serbestçe dolaşabilir hale gelmiştir. Yani evren bildiğimiz anlamda saçılabilir radyasyonu ancak 380.000 yıl yaşındayken yapabilmiştir.
Kozmik Mikro Dalga Ardalan Işıması: Evrenin ilk ışımasının artıkları, tüm evreni mikro dalgalar olarak doldurmuştur. Bildiğiniz gibi mikro dalgalar, fotonların belirli bir frekansına ve dalga boyuna sahiptir. Muhtemeldir ki bu ilk radyasyon; kızılötesi veya görünebilir ışığın frekans ve dalga boyuna sahipken, evrenin hızlıca genişlemesi bu dalgaların kırmızıya kaymasına neden olmuş ve mikro dalgalar olarak tespit edilmesini sağlamıştır.
60'lı yıllarda bir rastlantı sonucu tespit edilen bu dalgaları görüntülü hale getirmek mümkündür. Tıpkı radyo sinyallerini kullanarak görüntü ve ses elde edebilmemiz gibi düşünebilirsiniz. Ekte paylaştığım resimde; evrenin 380.000 yıl yaşındayken görüntüsünü görebilirsiniz.
Kaynaklar
- Ç. M. Bakırcı. Kozmik Mikrodalga Arkaplan Işıması (Cmb) Nedir? - Evrim Ağacı. (22 Mayıs 2021). Alındığı Tarih: 30 Aralık 2024. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
