Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Mustafa Ozan
Mustafa Ozan
81K UP
Üye 13 Kasım 2019
7

Beyaz delikler gerçek mi?

Kara Deliklerim içine giren Yıldızlar Beyaz Deliklerden çıkıyormuş bu idea doğru mu?
1,284 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
7 Cevap
Sadık Berk Evren
Liseli bir astronomi meraklısı, bilim araştırmacısı 3 Haziran 2022
Orijinal Soru: Kara deliklerin ikizi denilen beyaz delikler gerçekten var mıdır veya olmaları mümkün müdür?

Sosyal medyada arada karşınıza çıkabilecek olan akdeliklerin mantığı bir nevi "anti karadelik" olmalarıdır. Bu akdelikler, maddeyi yutmak yerine tam aksine madde saçarlar. Hatta kara deliklerle beyaz deliklerin birbirine solucan delikleriyle bağlı olduğuna yönelik teoriler bile bulunmaktadır. Yani karadelikten giren madde yok olmak yerine akdelikten çıkmaktadır.

Fakat akdeliklerin gerçek olduğuna dair tek bir veri yoktur. Akdeliklerle ilgili orijinal fikir Genel Görelilik Teorisi'nin matematiksel alt yapısından gelmektedir. Genel göreliliğin anahtar özelliklerinden biri uzay ve zamanı her tür koordinat sisteminde ifade edebiliyor olmanızdır. Basit bir karadeliği tanımlarken yaygın olarak kullanılan koordinat sistemlerinden biri Kruskal-Szekeres koordinatlarıdır. Bu koordinatlar bir karadelik etrafındaki uzay-zamanı tanımlamak için iyi bir yöntemdir; ancak onları daha da genişletip kapsamını arttırabilirsiniz, tıpkı 5'ten geriye doğru sayarken bir süre sonra 0'ın altına inmeniz gibi. Matematiksel olarak size koordinatları genişletmeniz konusunda engel olacak hiçbir şey yoktur. Bunu yaptığınızda sadece karadeliğin tanımını yapmış olmazsınız; aynı zamanda bir akdeliğin, karadeliğin zıttı olduğu sonucuna ulaşırsınız. Ancak bu, akdeliklerin var olduğu anlamına gelmez; hatta hipotez haline bile getirmez.

Matematik, astrofizik için güçlü bir araçtır ancak onun neyi temsil ettiğine dikkat etmeniz gerekir.[1]

Tüm Reklamları Kapat

135 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Kara Deliğin Zıttı Olan Beyaz Delikler (Veya Ak Delikler) Mümkün Mü?. (9 Şubat 2014). Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
7
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Corpseiha Ss
Corpseiha Ss
4,122 UP
Öğrenci 16 Ağustos 2022
Orijinal Soru: Kara delikler var da beyaz delikler var mıdır ?

Öncelikle kara delik nedir onu anlayalım:

astrofizikte, çekim alanı her türlü maddesel oluşumun ve ışınımın kendisinden kaçmasına izin vermeyecek derecede güçlü olan, büyük kütleli bir gök cismidir. Kara delik, uzayda belirli nicelikteki maddenin bir noktaya toplanması ile meydana gelen bir nesnedir de denilebilir. Bu tür nesneler ışık yaymadıklarından kara olarak nitelenirler. Kara deliklerin "tekillik"leri nedeniyle, üç boyutlu olmadıkları, sıfır hacimli oldukları kabul edilir. Kara deliklerin içinde ise zamanın yavaş aktığı veya akmadığı tahmin edilmektedir. Kara delikler Einstein'ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmışlardır. Doğrudan gözlemlenememekle birlikte, çeşitli dalga boylarını kullanan dolaylı gözlem teknikleri sayesinde keşfedilmişlerdir. Bu teknikler aynı zamanda çevrelerinde sürüklenen oluşumların da incelenme olanağını sağlamıştır. Örneğin, bir kara deliğin potansiyel kuyusunun (uzay-zaman kavisi) çok derin olması nedeniyle yakın çevresinde oluşacak yığılma diskinin üzerine düşen maddeler diskin çok yüksek sıcaklıklara erişmesine neden olacak, bu da diskin (ve dolaylı olarak kara deliğin) yayılan x-ışınları sayesinde saptanmasını sağlayacaktır. Günümüzde, kara deliklerin varlığı, ilgili bilimsel topluluğun (astrofizikçiler ve kuramsal fizikçilerden oluşan) hemen hemen tüm bireyleri tarafından onaylanarak kesinlik kazanmış durumdadır.

*********** SORUNUN CEVABI ********

Tüm Reklamları Kapat

Şimdiye kadar hiçbir beyaz delik gözlenmemiştir. Ayrıca, termodinamik yasaları der ki, evrenin net entropisi ya artar ya da sabittir. Bu kural beyaz deliklerin entropiyi düşürme eğilimleriyle ihlal edilir.

Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Çınar Civan
Bilim Araştırmacısıyım 11 Ağustos 2022
Orijinal Soru: Kara deliklerin ikizi denilen beyaz delikler gerçekten var mıdır veya olmaları mümkün müdür?

Öncelikle kara deliğin neden siyah olduğunu açıklayarak başlayalım. Bunun hakkında Evrim Ağacı'nın Çağrı Mert Bakırcı, Prof. Dr. Bayram Tekin ve Deniz Kaya ile yazdığı çok güzel bir yazı var. Dolayısıyla oradan alıntı yapacağım. "Bir cismin rengine karar veren şey, üzerine düşen ışığın hangi dalga boylarının geri yansıdığıdır. Gözümüze (veya teleskoplarımıza) ulaşan ışığın dalga boyu, o cismin renk bileşenlerini oluşturur. Örneğin bir yaprağın yeşil olma nedeni, üzerine düşen tüm dalga boyları arasından yeşile denk gelen dalga boyunu en fazla geri yansıtıyor olmasıdır. Siyah renginin ise (siyah ışık ile karıştırılmamalıdır) ya ortamda hiçbir ışığın olmaması, ya da cisme ulaşan tüm görünür ışığın soğrulması ile oluşur."[1] Yani rengi buradan gelmektedir. Peki beyaz delikler var mı? Beyaz delikler hakkında sohbetler ve fikirler dönmektedir. Peki beyaz delik nedir? Bunun hakkında da Brian Koberlein'in yazdığı bir yazı var. "Bu deliklerin mantığı, bir nevi "anti kara delik" olmalarıdır. Malzemeyi içine alıp sonsuza kadar hapsetmektense beyaz delikler etrafa malzeme saçarlar. Dolayısıyla etraflarında sürekli malzeme birikir. Hatta kara deliklerle beyaz deliklerin birbirine solucan delikleriyle bağlı olduğuna yönelik teoriler bile bulunmaktadır."[2] Peki bunun gerçekçilik payı nedir? Çok yüksek olasılıkla gerçek değiller. Çünkü bunun hakkında hiçbir veri toplanamamış ve gözlem yapılamamıştır.

Kaynaklar

  1. Çağrı Mert Bakırcı, et al. Kara Delik Nedir? Kara Delik Nasıl Oluşur?. (13 Nisan 2019). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
  2. Çağrı Mert Bakırcı. Kara Deliğin Zıttı Olan Beyaz Delikler (Veya Ak Delikler) Mümkün Mü?. (9 Şubat 2014). Alındığı Tarih: 11 Ağustos 2022. Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
3
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Sadık Berk Evren
Liseli bir astronomi meraklısı, bilim araştırmacısı 9 Haziran 2022
Orijinal Soru: Beyaz delikten cisimler nasıl çıkıyor?

Sosyal medyada arada karşınıza çıkabilecek olan akdeliklerin mantığı bir nevi "anti karadelik" olmalarıdır. Bu akdelikler, maddeyi yutmak yerine tam aksine madde saçarlar. Hatta kara deliklerle beyaz deliklerin birbirine solucan delikleriyle bağlı olduğuna yönelik teoriler bile bulunmaktadır. Yani karadelikten giren madde yok olmak yerine akdelikten çıkmaktadır.

Fakat akdeliklerin gerçek olduğuna dair tek bir veri yoktur. Akdeliklerle ilgili orijinal fikir Genel Görelilik Teorisi'nin matematiksel alt yapısından gelmektedir. Genel göreliliğin anahtar özelliklerinden biri uzay ve zamanı her tür koordinat sisteminde ifade edebiliyor olmanızdır. Basit bir karadeliği tanımlarken yaygın olarak kullanılan koordinat sistemlerinden biri Kruskal-Szekeres koordinatlarıdır. Bu koordinatlar bir karadelik etrafındaki uzay-zamanı tanımlamak için iyi bir yöntemdir; ancak onları daha da genişletip kapsamını arttırabilirsiniz, tıpkı 5'ten geriye doğru sayarken bir süre sonra 0'ın altına inmeniz gibi. Matematiksel olarak size koordinatları genişletmeniz konusunda engel olacak hiçbir şey yoktur. Bunu yaptığınızda sadece karadeliğin tanımını yapmış olmazsınız; aynı zamanda bir akdeliğin, karadeliğin zıttı olduğu sonucuna ulaşırsınız. Ancak bu, akdeliklerin var olduğu anlamına gelmez; hatta hipotez haline bile getirmez.

Matematik, astrofizik için güçlü bir araçtır ancak onun neyi temsil ettiğine dikkat etmeniz gerekir.[1]

Tüm Reklamları Kapat

129 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ç. M. Bakırcı. Kara Deliğin Zıttı Olan Beyaz Delikler (Veya Ak Delikler) Mümkün Mü?. (9 Şubat 2014). Alındığı Yer: Evrim Ağacı | Arşiv Bağlantısı
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Silinmiş Üye
Silinmiş Üye düşünür 7 Ağustos 2020
Orijinal Soru: Evrende beyaz deliklerin olması muhtemel midir?

selamlar, uzmanı olmasamda bende merak ettiğim için şöyle bir araştırma yaptım;

Genel görelilikte kabaca beyaz delikler uzaya madde püskürtken kara deliklerin tam tersi varsayımsal bölgelerdir.

vikipedi sayfasında şöyle bir yazı var :

Tüm Reklamları Kapat

"Beyaz delikler, sonsuz kara delikler teorisiyle ortaya çıkar. Gelecekteki kara deliğe ek olarak, Einstein alan denkleminin bir çözümü geçmişinde bir beyaz deliğe sahiptir. Fakat, bu alan, yerçekimsel çöküş boyunca oluşturulan kara delikler için mevcut değil ve beyaz deliğin oluşmuş olabileceği bilinen bir fiziksel süreç de yok. Şimdiye kadar hiçbir beyaz delik gözlenmemiştir. Ayrıca, termodinamik yasaları der ki, evrenin net entropisi ya artar ya da sabittir. Bu kural beyaz deliklerin entropiyi düşürme eğilimleriyle ihlal edilir."

ayrıca aşağıya eklediğim fizikist.com sayfasından bir alıntıyla :

Dr. Brian Koberlein şöyle der: “Elinde beş tane kek varsa ve bunları dağıtmaya başlarsan, sonunda biterler. O andan sonra daha fazla veremezsin. Böyle bir durumda sıfırın altına doğru sayamazsın. Elbette üzerinde “sana bir kek borcum var” yazan kağıtlar dağıtabilirsin. Ama negatif sayıların varlığına dayanarak “negatif kek”lerin varolduğunu ve insanlara verilebileceğini iddia etmek gülünç olur.”

Şahsen yaptığım araştırmalarla varlıklarını bir türlü kabullenemediğim bir olgu ve yine yaptığım araştırmalar ile farkettim ki bir beyaz deliğin var olmasını kabul etmemiz veya kanıtlamamız için birkaç başka teorinin varlığından da tam olarak emin olmamız gerekiyor örneğin paralel evrenler gibi. Ayrıca buradaki yazıda "Döngü kuantum yerçekimi" gibi teorilerin üzerinden geçilmiş bir bak derim. Azınlık da olsa beyaz deliklerin sadece süslü matematik olmadığını savunan bilim insanları olsa da günün sonunda edindiğim bilgiler (konu hakkında uzman olmadığım için belki de)bunların varsayımsal olduğunu söylüyor.

143 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Yazar Yok. Ayhan Tarakcı. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 7 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  2. Yazar Yok. Fizikist.com. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 7 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  3. Yazar Yok. Fraser Cain. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 7 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  4. Yazar Yok. Space.com. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 7 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
  5. Yazar Yok. Phys.org. (7 Ağustos 2020). Alındığı Tarih: 7 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close