Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?

Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?
2 dakika
75,261
Tüm Reklamları Kapat

Karaciğer 2 özelliğiyle bilinir: İlki, diğer organlara kıyasla çok fazla sayıda bulunan görevleridir. Birçok organ belli başlı işleri yapmak üzere özelleşecek biçimde evrimleşmişken, karaciğer daha "genelci" bir evrimsel sürecin ürünü olmuştur. Safradan kan plazması proteinlerine kadar, kolesterolden yağ taşıyıcı proteinlere kadar çok sayıda kimyasalın üretiminden sorumludur. 1 numaralı enerji kaynağımız olan glikozu ve kan taşıyıcı hemoglobini oluşturacak demir elementini depolar, zehirli amonyağı üreye çevirir, kanı ilaçlar ve diğer zararlı kimyasal maddelerden arındırır, kan pıhtısını düzenler, bazı savunma faktörlerini üretir, bakterileri kan akışından ayıklar ve daha nicesi... 

1.5 kilogram civarında kütleye sahip karaciğeri meşhur yapan ikinci özellik, kendi kendini yenileme (rejenerasyon) özelliğidir. Vücudumuzdaki tüm organlar arasında en yüksek yenilenme hızı ve kapasitesi karaciğere aittir. Karaciğerin 5 lobundan 3'ünün (yani %60 civarının) alınması veya zedelenmesi durumunda bile karaciğer kendisini %100'e tamamlayabilir. Fare ve sıçanlarda olduğu gibi, insanlarda da bu yenilenme, yıkımdan sadece 5 dakika sonra başlar ve yalnızca 5-7 gün alır. Bu gerçekten de bir organ için baş döndürücü bir yetenektir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak akla hemen bir soru gelmektedir: Karaciğer bu kadar hızlı bir şekilde kendini yenileyebiliyorsa, nasıl oluyor da insanlar karaciğer yetmezliğinden ölmektedir? Karaciğer yetmezliği her sene 10.000 civarında insanı öldürmektedir. Bu nasıl oluyor?

Karaciğer yetmezliğine neden birçok sebep bulunmaktadır: Hepatit B, Hepatit C, alkolizm, siroz, hemokromatoz ve yetersiz beslenme. Fakat bu tür karaciğer yetmezliği genellikle hızlı bir şekilde gelişmez. Çoğu zaman karaciğeri hızla çökerten nedenler arasında asetaminofen (Tylenol) aşırı dozu, küçük yaşlarda Hepatit A, B, C gibi hastalıklar, bazı ilaçların ve sözde "doğal tedavilerin" (örneğin çeşitli otların) beklenmedik yan etkileri, vahşi mantarların tüketimi bunların en sık görülenleridir. Bunlar karaciğeri çok hızlı bir şekilde çökerterek yenilenme hızının üstesinden gelebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu tür hastalıkların genellikle öldürme mekanizması, karaciğer hücrelerinin üstesinden gelemeyeceği kadar hızlı zarara ve yıkıma neden olmasıdır. Kimi zamansa karaciğer yetmezliği, birden fazla etmenin aynı anda etkisinden doğar. Uzun dönem enfeksiyonlar, güçlü ilaçların (genellikle mecburi) kullanımı, zehirlenmeler, alkolizm, vb. unsurların karmaşık etkileşimi, karaciğeri kitlesel olarak yıkabilir. 

Bu durumda son derece ilginç bir vaziyet ortaya çıkar: hasar görmüş karaciğer hücreleri, karaciğerin hızlı yenilenme (rejenerasyon) becerisini kullanarak hızla çoğalırlar. Yani karaciğer kendisini "tedavi" edeceğine, yaralı dokuyu hızla çoğaltır. Bu tür dokular, karaciğerin kendi yumuşak dokusundan çok daha serttir. Bu nedenle karaciğer sertleşmesi, yani siroz gelişir. Bu durumun karaciğer boyunca birikimi, nihai olarak kronik karaciğer yetmezliğiyle sonuçlanır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
11
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 14
  • Merak Uyandırıcı! 8
  • Muhteşem! 4
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Tebrikler! 2
  • Bilim Budur! 2
  • Korkutucu! 2
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 13:32:58 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3748

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?. (3 Temmuz 2015). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3748
Bakırcı, Ç. M. (2015, July 03). Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3748
Ç. M. Bakırcı. “Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 03 Jul. 2015, https://evrimagaci.org/s/3748.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Eğer Karaciğer Kendini Yenileyebiliyorsa, İnsanlar Neden Karaciğer Yetmezliğinden Ölüyor?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 03, 2015. https://evrimagaci.org/s/3748.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close