Meemannia eos: Kemikli Balıklar ile Kara Omurgalılarının Ortak Atasına Dair Fikirler Veren Tür!

Bilim insanları, 405 milyon yıl öncesine ait balık fosilleri keşfetti. Keşfedilen türün, modern kemikli balıklar ile kara omurgalıları arasında özellikler taşıdığı belirlendi.

Yüzlerce milyon yıl önce kemikli balıklar olarak bilinen Osteichthyes süpersınıfı, evrimsel bir yol ayrımına ulaştı. Bir kol Actinopterygii olarak bilinen ışın yüzgeçli balıklara doğru evrimleşirken, diğer kol Sarcopterygii olarak bilinen lop yüzgeçli balıklara evrimleşti. Lop yüzgeçli balıklar, sölekantlar, akciğerli balıklar ve dört üyeliler (tetrapodlar) gibi hayvanları barındıran bir sınıftır.

Burada ilginç bir gerçekle karşılaşırız: Bazı evrimsel biyologlar, insan türünü tanımlamak için "aşırı evrimleşmiş bir balık" tabirini kullanırlar. Gerçekten de böyledir, çünkü Homo sapiens, tüm akrabalarıyla birlikte bir dört üyelidir, dolayısıyla lop yüzgeçli balıkların en yakın akrabasıdır.

2006 yılında keşfedilen Meemannia eos türü balıkların kemikleri, Çin'den çıkarılarak bir araya getirildi. Fosil türün tüm kemiklerini barındırmıyor. Ancak aynı türe ait olduğu belirlenen kemiklerin kafatasının tavan kısmı ışın yüzgeçli balıklara benzerken, aynı türün diğer kemiklerinde, lop yüzgeçli balıkların ayırt edici özelliği olan kozmin adı verilen ve sert yüzey dokusunda bulunan delikler ve kanallar bulunuyor. 

Bu türün, yaşayan kemikli balıklar ile kara omurgalılarının potansiyel bir ortak atası olduğu düşünülüyor. Ayrıca şu anda hakkında az bilgimiz bulunan kozmin yapısının kökenlerine dair yeni bulgular yapabilmemizin kapılarını aralıyor. Bu yapının, fosilleşmeye katkı sağlayan bir özelliği olduğu biliniyor.

Nature'da yayınlanan makalede, yeni keşfedilen türün ortak atadan ziyade, ortak ataya çok yakın olan, lop yüzgeçli balıklarla daha yakın bir akraba olduğu ihtimali üzerinde duruluyor. Daha önceden keşfedilen Andreolepis cinsinin, ışın yüzgeçliler ile lop yüzgeçlilerin evrimsel olarak birbirlerinden ayrılmasından önce yaşamış bir canlı olduğu biliniyor. Bu canlı, bu iki grubun ortak atası veya en yakın akrabası olabilir, henüz halen araştırılıyor. Yeni keşfedilen Meemannia ise, bu ayrımdan hemen sonrasıyla ilgili bilgiler veriyor.

Buradan da anlaşılabileceği gibi, fosiller bize ne yazık ki nokta atışı bilgiler vermiyor. Eğer ki her bir nesle ait fosil bulabilseydik, evrimin eksiksiz bir tablosunu çıkarabilirdik. Ancak uzun zaman aralıklarında, çok nadir bir biçimde fosilleşme gerçekleştiği ve ondan daha da nadir sayıda fosil insanlar tarafından keşfedilebildiği için, evrimin kesintili bir tablosuna sahip olabilmekteyiz. Bu tablo içerisindeki noktaları birleştirmek ise, bilim insanlarına ve bilimsel yöntemlere düşüyor. Andreolepis, Lophosteus ve yeni keşfedilen Meemannia gibi canlılar üzerinde yapılacak analizler, bizlere kadar gelecek soy hatlarının birbiriyle olan evrimsel ilişkilerine ışık tutacaktır.

Taksonomik Tartışmalar Sürüyor!

Burada, taksonomi ile filogenetik arasındaki ufak bir zıtlaşmadan bahsetmek istiyoruz. Sınıflandırma bilimine (taksonomi) göre dört üyeliler, lop yüzgeçli balıkları (Sarcopterygii) kapsamaktadır. Ancak evrimsel biyolojiye (filogenetik) göre, tetrapodlar, lop yüzgeçli balıkların içerisinde yer alan ve onlardan ayrılmış bir canlı grubudur. Dolayısıyla henüz iki bilim dalı arasında tam bir anlaşma yoktur; araştırmalar sürmektedir. Taksonomi, lop yüzgeçli balıkları, Osteichthyes (kemikli balıklar) içerisine dahil etmektedir. Buna göre, balıklar bir üst sınıf, tetrapodlar (amfibiler, sürüngenler, kuşlar, memeliler) ise bir başka üst sınıftır. Halbuki evrimsel biyolojiye göre balıklar ile tetrapodlar ortak bir gruptur; hepsi kemikli balıkların altındadır ve bunların tamamına teleostomi adı verilir.