Güney Okyanusu'ndan Gelen Gizemli Ses, Balinalara Ait!

Bilim insanları Güney Okyanusu’nda yıllardır kaydedilen; “bio-duck” (biyo-ördek) denilen benzersiz ritmik seslerin Antarktika Minke Balinası’na (Balaenoptera bonaerensis) ait olduğuna dair kesin kanıtlar elde ettiler. İlk olarak 1960’larda denizaltı personeli tarafından tanımlanan ve ördeğe benzetildiği için “bio-duck” olarak isimlendirilen bu sesler Güney Okyanusu’nun çeşitli yerlerinde bugüne kadar kaydedilmiş; ancak kaynağı bugüne kadar bulunamamıştı.

Şubat 2013’te uluslararası bir ekip batı Antarktik Yarımada açıklarındaki Wilhelmina Körfezi’nde iki Antarktika Minke Balinası’na akustik etiketleme yaptılar. Bu etiketler bu türe takılan ilk başarılı akustik etiketlemelerdir. Bio-duck sesini içeren verilerin akustik analizi NOAA’ya bağlı Northeast Fisheries Science Center (NEFSC)’de çalışan Denise Risch tarafından yönetildi ve sonuçlar Biology Letters bilim dergisinde 23 Nisan 2014 tarihinde yayınlandı.

Bio-duck sesleri en çok Güney Okyanusu’nda; güney yarı kürenin kışında, Antarktika çevresi ve Avusturalya’nın batı kıyılarında duyuluyor. Oldukça sık tekrarlayan, seri atım şeklinde tanımlanan bu sesin kışın daha yukarı ve aşağı enlemlerde duyulması da bu gizeme katkıda bulundu. 

Minke balinalarının orada olduğunu kimse bilmiyordu. Antarktik Minke Balinalarının bu seslerin kaynağı olarak belirlenmesiyle bazılarının bütün yıl buz gibi Antarktik sularda kaldığı, bir kısmının da mevsimsel göçler yaptığı anlaşıldı. NEFSC’nin Woods Hole Laboratuvarı’ndaki Passive Acoustics Grubu üyelerinden Risch şöyle söylüyor:

Bu sonuçlar bu türü anlamamızla oldukça önemli. Bu tür hakkında çok bilgimiz yok; fakat bu akustik dinleme cihazları sayesinde bu durumu tersine döndürme şansımız var. Bu durum özellikle Antarktik ve Güney Okyanus’un ücra köşeleri için geçerli.

Aynı zamanda su sıcaklığını ve basıncını da ölçen akustik etiketler araştırmacılarca, sert tabanlı bir şişme bottan elde tutulan karbon fiber bir çubuk aracılığıyla Minke Balinalarına takıldılar. Hayvanlar bottan gün boyunca davranışlarını ve grup düzenini anlamak için izlendiler. Bu sesler kaydedildiğinde civarda başka deniz memelisi yoktu, bu da seslerin ya etiketlenen, ya da yakındaki başka Antarktik Minke Balinalarından kaynaklandığını kanıtlıyordu.

Bu gizemli sesler eskiden denizaltılar, bazı oşinografik fenomenler ve hatta balıklar tarafından yapıldığını düşünülüyordu. Ancak yayınlanmış literatürde yapılan karşılaştırmalı analizler sonucu bu sesler bio-duck olarak tanımlandı. Ayrıca sonuçlar, Dumont D’Urville ve Ross Adası yanındaki Perennial Acoustic Observatory in the Antarctic Ocean (PALAOA)’nın da içinde bulunduğu üzün süreli ve denizin altında konumlandırılmış olan kayıt cihazlarındaki verilerle de uyumlu çıktı. 

Bu araştırmadan elde edilen bulgular araştırmacıların birçok uzun dönem akustik kaydı yorumlamalarına olanak sağlayacak ve bu türün dağılımı, büyüklüğü ve davranışını anlamaya yardım edecek. 

Minke Balinaları kısaca bilgi vermek gerekirse; içinde mavi balina, Bryde balinası, kambur balina ve kuzey balinasının da olduğu “büyük balinalar” veya oluklu balinagiller grubu içinde en küçükleri olarak bulunuyorlar. Oluklu balinagillerin görünüşü ise oldukça aerodinamik, kafaları ince uzun ve kambur balinalar dışında küçük sivri yüzgeçleri vardır. 

Araştırmacılar bio-duck sesinin tanımlanmasının minke balinalarının diğer mevsimler ve bölgelerde daha yaygın olarak araştırılmasına olanak sağlayacağını belirtiyorlar. Minke Balinalarının gözlemlenebiliyor olması zor ulaşılabilen, hızla değişen deniz-buz koşullarının ve “tartışmalı öldürücü örnekleme girişimleri ve uluslararası yasal eylemlerin” olduğu bir bölgede yaşayan bir tür için büyük önem taşıyor.