Evrim Ağacı 14 Yaşında!

Bugün 5 Kasım 2024... Evrim Ağacı bugün 14 yaşını tamamladı, 15 yaşına girdi! 🥳️

2010'da, ODTÜ Biyoloji Bölümü sıralarında kurulduğumuzda, internetin her köşesi korkunç bir evrim karşıtlığı ile sarılmış haldeydi. Evrim Ağacı'nı kuranlar olarak evrimsel biyoloji aslında bizim için o kadar özel bir yere sahip değildi; sonuçta evrim, bilimin içindeki binlerce gerçekten sadece bir diğeriydi, Evrim Teorisi de o gerçeği açıklayan bilimsel teoriydi. Tıpkı kütleçekiminin bilimsel bir gerçek olması ve Newton'un Yerçekimi Teorisi'nin ve Görelilik Teorisi'nin onu açıklaması gibi... Veya makina elemanları arasındaki geometrik ilişkilerin bilimsel gerçekler olması ve Makina Teorisi'nin onları açıklaması gibi... Veya maddeyi oluşturan atom ve atom altı parçacıkların bilimsel gerçekler olması ve Atom Teorisi veya Kuantum Teorisi'nin bunları açıklaması gibi...

Ama kütleçekimi veya parçacıklar için olanın aksine Türkiye'de, son derece bariz nedenlerle evrimin bu diğer gerçeklerden ayıklanıp da özel bir muamele görmesi, sanki Evrim Teorisi bilimin geri kalanından (mesela Kuantum Teorisi veya Devre Teorisi'nden) farklı ve bağımsız bir teoriymiş gibi özel olarak saldırıya maruz kalması bizi rahatsız ediyordu. Evrim Teorisi, diğerlerinden farklı bir bilimsel metot setiyle araştırılmıyor, bu alandaki gerçekler başka veya geçersiz addedilen yöntemlerle ortaya konulmuyordu. Ama yine de bu teori tek başına bırakılıp, sanki sistematik bir yalanmış gibi saldırı altında kalıyordu. Hem de çok barizce, çok çocukça söylenen ve ABD'deki gericilerden ithal edilen yalanlarla, çarpıtmalarla, saptırmalarla... Yani o dönem saldırı altında olan Makina Teorisi olsa, biz bugün belki de "Conta Yağı" adlı bir internet sitesinde 14. yaşımızı kutluyor olacaktık. 😊 

Aradan 14 sene geçti, çok şey değişti. Artık internette evrimle ilgili Türkçe bir şey arattığınızda en üst sıralarda internet sitemiz çıkıyor. Bu sitede modern bilimle, bilimsel konsensus ile örtüşen, açıkça erişilip doğrulanabilir akademik kaynaklarla desteklenen bilgilere erişebiliyorsunuz. 

Ama son 14 senede değişen tek şey bu olmadı. Biz (ve bizim gibi birçok bilimsever ve bilim iletişimcisi) yıllar boyunca evrimle ilgili yalanları gerçeklerle boğdukça (ki bizim stratejimiz hep bu oldu; sağa sola saldırmak değil), halkın gözünde ve aklında hiç olmazsa "Evrim, o klasik karşıtlarının iddia ettiği kadar basit ve ispatsız bir şey değil." fikrinin tohumunu ektik. O tohum yeşerdi ve şimdi bu teoriyi ister diğer bilim teorileri gibi kabul edin, ister etmeyin, biyolojinin belkemiği olduğunu biliyor olmalısınız. Bunu inkâr etmenin makul ve mümkün hiçbir yolu yok.

Bu farkındalığın yeşermesine bağlı olarak biz de daha normal bir seyre döndük: Bilimin her alanına (elimizden geldiğince ve dilimiz döndüğünce) eşit ağırlık vererek, bilimi olması gerektiği gibi anlatmaya başladık. Bütün parçaların birbirine nasıl oturduğunu göstermeye çalıştık ve buna aynen devam ediyoruz. Önce sitemiz Türkiye'nin en çok ziyaret edilen popüler bilim sitesi hâline geldi, sonra YouTube kanalımız salt bilim odaklı en büyük kanallardan biri oldu. Bu süreçte evrimsel biyoloji (keşke hiç gerek kalmasaydı ama, elimizde olmayan nedenlerle) ilk göz ağrımız; dolayısıyla biz, Evrim Ağacı'yız. Ama evrimden köken alan o ağacın dalları, artık bütün bilimlere uzanıyor, öyle düşünebilirsiniz. :) Hatta o nedenle sadece evrim konusunda değil, diğer bütün bilim konularında araştırma yapanlar, Google'a "kütleçekimi nedir? evrim ağacı" gibi şeyler yazarak, adımızı ekleyerek arama yaptıklarını, çünkü direkt olarak bizim anlatımımızı görmek istediklerini söylüyorlar. Bu, müthiş gurur verici!

Daha gidilecek çok yolumuz var. Görebileceğiniz gibi biz bu yola çıkarken, hâlihazırda yerleşik varsayımlarla değil,  "Aman evrimi savunalım!" diye değil, bilimin bütünlüğünü Türkiye'ye gösterelim, hamurumuza bilimsel okuryazarlık katalım diye çıktık. Bugüne kadar milyonlarca insanın hayatına dokunduk ve sizden aldığımız geri bildirimlerden görüyoruz ki birçoğunun hayatını değiştirdik; ama halen ulaşamadığımız çok insan var. Halen anlatacak çok hikaye, bahsedilecek çok sayıda bilimsel gerçek var. Sizler bize kulak verdiğiniz müddetçe, bizi dinleyen 1 kişi bile olsa, biz bildiklerimizi ve öğrendiklerimizi sizlere anlatmaya devam edeceğiz.

Çünkü aydınlanma tek bir kişi veya zümre ile olmaz, bütün halkla olur. Çünkü karanlık, ne kadar zifiri olursa olsun, tek bir mumun ışığı bile onu aydınlatmaya yeter. Ve mottomuzda da dediğimiz gibi biz, karanlığı bilimle fethedeceğiz!

Hep birlikte, nice 14 yaşlara! İyi ki varsınız! 🥂

Not: Eğer Evrim Ağacı'nın insanların hayatlarına nasıl dokunduğunu görmek isterseniz veya kendi hikayenizi eklemek isterseniz buraya tıklayarak yapabilirsiniz.