Embriyonik Gelişim Nasıl Başlıyor? Gelişimi Tetikleyen Genler Hangileri?

İsveç Karolinska Enstitüsünün başını çektiği bir grup araştırmacı, bir embriyonun ilk birkaç günde aktive olan genlerinin hepsini haritaladı. Araştırma Nature Communications dergisinde yayınlandı. Ekip bu çalışmanın, embriyonik gelişmenin ilk zamanlarını anlamada son derece yardımcı olacağını düşünüyor. 

Bir insanın yaşamı, tek bir döllenmiş yumurtadan başlar. İlk gün bu hücre iki hücreye bölünür, iki gün sonra dört, üç gün sonra sekiz hücre oluşmuş olur ve bu bölünme milyarlarca hücre oluşana kadar devam eder. Fakat bu gelişim sürecinde sırayla hangi genlerimizin aktive olduğu keşfedilmemiş topraklardır. 

Toplamda yaklaşık olarak 23.000 gene sahibiz. Bahsi geçen araştırmada ise ekip, döllenmeden sonraki ikinci günde 32, üçüncü günde 129 genin aktive olduğunu gördü. Bu genlerden yedi tanesi ise şimdiye kadar keşfedilmemişti! Karolinska Enstitüsünden profesör Juha Kere araştırma hakkında şunları söylüyor:

Bulduğumuz genler, muhtemelen, embriyonik gelişim sürecini ateşleyen genler. Bu, küçük bir taşı suya atarak yüzeyde oluşan dalgaları izlemek gibi.

Ekip yeni genler bulmak amacıyla sonuçları analiz etmek için yeni bir yol geliştirdi. Çoğu gen protein sentezlenmesini sağlar. Ancak birçok gende, çöp DNA olarak adlandırılan ve gen ifadelendirilmesinin kontrolü için önemli olan tekrar eden DNA nükleotid dizisi bulunur. Araştırmacıların geliştirdiği yeni tekniğe göre, embriyonik gelişimin başlaması için keşfedilen yeni genler "çöp DNAlar" ile etkileşimde bulunuyor. Karolinska Enstitüsü Klinik Bilimler profesörü Outi Hovatta şunları ekliyor:

Araştırmamız insanlardaki erken embriyonik gelişiminin kontrolü üzerine yeni bir bakış açısı kazandırdı. Birçok hastalığa ve kısırlığa çözüm olabilecek kök hücrelerin programlanmasında kullanılabilecek faktörler keşfettik.