Düzensiz Hiper-Tekdüzelik: Tavukların Gözlerinde Yeni Bir Madde Hali Keşfedildi!
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Göz retinasında renkleri algılamamıza yardımcı olan çeşitli rod ve kon hücreleri bulunmaktadır. Tavuğun retinası incelenirken, araştırmacılar beş farklı kon hücresinin daha önce biyolojide karşılaşılmamış düzensiz hiper-tekdüzelik (İng: "disordered hyperuniformity") olarak bilinen bir şekilde dizildiğini gözlemlediler. Araştırma ise Salvatore Torquato ve Joseph Corbo liderliğinde yürütüldü ve Physical Review E dergisinde yayınlandı.
Bu dizilimin küçük bir parçası incelendiğinde, bileşenlerin (farklı tip kon hücrelerinin) karışık ve gelişi güzel dizildiği gözlemlendi. Büyük ölçekte düşünüldüğünde, bu çılgınlığın aslında kendi içinde bir düzeni olduğu bulundu. Maddenin bu hâli daha önce hiç bir plazma ve sıvı helyumda (-269°C / 450°F) gözlenmedi ve bu hâl, maddenin hem kristal hem de sıvı özellikleri sergilemesini sağlıyor.
Farklı kon hücrelerinin farklı büyüklükte olması, retinanın kristalimsi özellik göstermesini ve bu sayede de özkütlesini korumasına olanak sağlıyor. Ancak, aynı zamanda da bu kon hücreleri, sıvı ile birebir fiziksel özellikler sergiliyor. Tavuklar ve diğer kuşlar, retinada bulunan beş farklı foto-reseptör hücrelerin sağladığı akut (net ve hassas) görüş yeteneklerine güvenerek yaşıyorlar. Öne sürülen görüşe göre de bu düzenlenmiş dizilim ışığın retinada eşit bir şekilde yayılmasını ve bu şekilde de ışığı ve renkleri daha net algılamalarını sağlıyor.
Her koni hücresinin, ayrı ayrı incelendiğinde belirli bir dizilimi olduğu gözlemlendi. Bütün dizilimler bir araya geldiğinde ise çok karışık yapıda olan tekdüze düzensizlik (uniform disarray) isimli bir düzen oluşuyor. Düzen içindeki her kon hücresinin bir bölgesi var ve çevresinde aynı tip kon hücrelerini tutmakta. Bu ise daha önce hiç görüşmemiş çoklu hiper-tekdüzelik oluşturuyor ve araştırmacılar bu durumu açıklayabilmek için yeni bir madde hâlinin kullanılması gerektiğini öne sürüyorlar.
Kuşların görüşü hakkında heyecan verici bir gerçek olmasının yanında, düzensiz hiper-tekdüzelik belirli dalga boylarındaki ışığa göre çalışan ya da o dalga boyunda çalışmasını durduran optik devrelerin üretiminde kullanılıyor. Şimdi ise bu tarz hücre düzeni bir biyolojik sistemde bulundu ve gelecekte çeşitli çalışmalar ile bu alan genişleyebilir. Araştırmacılar, bu farklı düzen hakkındaki bilgilerin daha önce gözden kaçırılma olasılığına karşın, diğer bilim adamlarının geri dönüp eski bilgileri tekrar gözden geçirmelerini umuyor.
Not: Bu yazıyı çeviren Sanem Sarıyar'a teşekkür ederiz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
7
-
3
-
3
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: IFLS | Arşiv Bağlantısı
- Y. Jiao, et al. (2014). Avian Photoreceptor Patterns Represent A Disordered Hyperuniform Solution To A Multiscale Packing Problem. Physical Review E. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 14:29:34 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2049
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in IFLS. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
