Dışkı Kalkanı: Parazitoid Yaban Arıları Tarafından Vücutlarına Larva Enjekte Edilen Böcekleri

Bu, Oulema melanopus türü bir yaprak böceği (leaf beetle). Bilimsel adıyla Chrysomelidae ailesinden bir kınkanatlı. Bu zavallıcığın vücuduna, parazitoid bir yaban arısı olan Tetrastichus julis türü tarafından larva enjekte edilmiş. Ancak yukarıda sözünü ettiğimiz fotoğraftakinin aksine, bu yavrucağın içinde sadece 1 tane larva var: beyaz ve daha iri gözüken, ön taraftaki uzun şey yaban arısının larvası.

İyi de, o zaman geri kalan daha koyu olanlar nedir? Onlar dışkı! Bildiğiniz kaka... Böcek kakası... Chrysomelidae ailesinden olan 3000 ayrı tür böcek, kurutulmuş dışkılarını vücudu içerisinde biriktirerek bir zırh üretirler. Buna "dışkı zırhı" adı verilir.

Böcekler bu zırhı kimi zaman kamuflaj için, kimi zaman kokusunu kullanarak avcılarından korunmak için, kimi zamansa sıvı kaybını önlemek için kullanmaktadırlar. Hoş, bazı parazitoidler bu dışkının içerisinde bulunan ve bitkileri tüketen böceğin sindiriminden arta kalan kimyasalların kokusuna da çekilirler. Yani bu zırh, bazı böcekler için parazitoidleri üzerine çeken bir parfüm görevi de görür... Ancak çoğu zaman daha dişli rakiplere karşı savunma sağladığı için, evrimsel bir avantaj da getirdiği düşünülmektedir. 

Şu "parazitoid" konusuna da kısaca değinelim. Parazitler, avcılardan farklı olarak konaklarını/avlarını öldürmezler, sadece kaynaklarını çalarlar. Parazitoidler ise, parazitlerin aksine, kaynaklarını çaldıkları konakları nihayetinde mutlaka öldürürler. Bu nedenle yaban arıları, bu böcekler için sadece "parazit" değil, aynı zamanda "parazitoid" canlılardır. Eğer ki bir canlı, "konağının" kaynaklarını çalmadan doğrudan öldürüp yiyorsa, o zaman ona "avcı", avladığına ise "av" diyoruz (yani "konak" terimi bu durumda doğru kullanım olmuyor).

Ne harika, değil mi? 

Aşağıda gördüğünüz ise ölü bir kınkanatlı (beetle). Karnında duran ve pirince benzeyen o taneciklerin her biri, sağlıklı bir şekilde yaşarken parazitoid bir yaban arısı tarafından vücuduna enjekte edilen yumurtalardan çıkan yaban arısı yavruları! Bu yavrular, konak hayvanı içten dışa doğru yiyerek öldürüyorlar. Böylece kendileri besin bulmuş oluyorlar, hamam böceği ise yavaş yavaş, sürünerek ölüyor.

Ölü bir böceği görmek mi daha "iğrenç", yoksa onu içten dışa yiyen yavru yaban arılarının pirince benzer görünümü mü, onu size bırakıyoruz.

Ancak bildiğimiz ve hep söylediğimiz bir şey var: Doğayı sadece çiçekli böcekli taraflarıyla sevmemek lazım. Eğer onu tam olarak anlamak istiyorsak, her türlü içeriğine hazır olmamız, onu bir bütün olarak kabullenmemiz gerekiyor.