Çıyanlar ve Kırkayaklar Arasındaki Farklar Nelerdir?
Science
- Türev
- Artropodoloji
Çoğunlukla insanlar çıyanları ve kırkayakları karıştırıyor ya da birbirinden ayırmakta zorluk çekiyor. Her ne kadar eklembacaklılar (Artropoda) şubesinde sınıflandırılmış olsalar da böcek ve örümceklerden farklı olan bu gruplar arasındaki farkları basit bir düzeyde gelin beraber inceleyelim.
Taksonomik farklar
- Çıyanlar (Chilopoda) ve kırkayaklar (Diplopoda), Arthropoda (eklem bacaklılar) şubesinin Myriapoda (çok bacaklılar) alt şubesinde sınıflandırılırlar.
Anatomik farklar
- Çıyanlar: Her segmentte sadece bir çift bacak vardır.
- Kırkayak: Her segmentte sadece iki çift bacak vardır (ilk üç bacak çifti hariç).
- Çıyanlar ve kırkayaklar, beslenme ve koku gibi görevleri bulunan antenlere sahiptirler. Çıyanların antenleri kırkayaklardan daha uzundur.
- Çıyanlarda savunma sırasında kullandıkları, zehir bezlerine sahip bir çift bacak bulunur, ancak kırkayaklarda zehir bezleri bulunmaz.
- Çıyanlarda bacak sayıları türlere göre 20-350 arasında değişebilir, kırkayaklarda ise bacak sayısı 750'ye kadar çıkabilmektedir.
- Üstten bakıldığında çıyanların bacaklarını kolayca görebiliriz çünkü gövdeden yan tarafa doğru uzanırlar ancak kırkayaklarda bacaklar gövdenin altında doğru uzanır.
- Çıyanlar oldukça hızlı hareket ederken kırkayaklar yavaştır.
- Çıyanlar ısırabilirler ancak kırkayaklar ısırmazlar.
Beslenme
- Çıyanlar etçil (karnivor) ve zehirliyken, kırkayaklar çürüyen organik maddelerle/bitkilerin kök ve yapraklarıyla (detritivor) beslenirler ve zehirsizlerdir.
Savunma stratejileri
- Çıyanlar: Predatörlerden kaçmak için hızlı hareket edereler, avlarını zehirlerini kullanarak felç ederler ve avını arka ayakları ile sıkıştırabilir. Tehlike anında insanları da ısırabilirler çocuklarda ve atopik bireylerde tehlikeli alerjik reaksiyonlar oluşabilir. Isırmaya bağlı endişeler olması durumunda, derhal bir hekime başvurulmalıdır.
- Kırkayak: Gövdelerinin ventrali yumuşak yapıda olup, baş ve bacaklarını korumak için vücudu spiral şeklinde kıvırırlar ve kolayca yuvarlanırlar. Birçok tür tehlike anında avcıyı uzaklaştıran kötü kokulu bir sıvı salgılarlar.
Habitat
- Çıyanlar ve kırkayaklar genellikle çürümüş ağaç kütüklerinin ve yapraklarının altında, ağaç kabuğu ve taşların alt kısımları gibi nemli ve izole alanları tercih ederler.
Not: Çıyan ve kırkayak İngilizcede sırasıyla ''centipede'' ve ''millipede'' olarak adlandırılmaktadır.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
7
-
6
-
5
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: DoMyOwn | Arşiv Bağlantısı
- Orkin. Centipedes Vs. Millipedes?. (1 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2019. Alındığı Yer: Orkin | Arşiv Bağlantısı
- ThoughtCo. Differences And Similarities Between A Centipede And A Millipede. (1 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2019. Alındığı Yer: ThoughtCo | Arşiv Bağlantısı
- Terminix. Are Millipedes And Centipedes Poisonous. (1 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2019. Alındığı Yer: Terminix | Arşiv Bağlantısı
- Difference Between. Difference Between Centipede And Millipede. (2 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2019. Alındığı Yer: Difference Between | Arşiv Bağlantısı
- PetsWiki. Centipede Vs Millipede. (2 Aralık 2019). Alındığı Tarih: 2 Aralık 2019. Alındığı Yer: PetsWiki | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 15/03/2025 09:24:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8089
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
