Yaşam ne zaman ve nasıl başladı?

Geçtiğimiz günlerde marstaki Perseverance keşif aracının milyarlarca yıl önce mikrobik yaşama ev sahipliği yapmış olabileceğine dair işaretler bulunduran kayayı tespit edince marsta yaşam var mı diye heyecanlanmıştık. Peki uzaydan mavi soluk nokta olarak görünen dünyamızda yaşam nasıl başladı bu blog metninde bakacağız. Yaşamın ortaya çıkışı oldukça zorlu bir süreç. Bu yüzden evrende bulunan sonsuz sayıdaki gezegenlerin yok denecek kadar az sayısında çıkmış olabilir. Yaşam için temel şartlar örneğin; sıvı su, güneş gibi enerji kaynağı ve karbon içeren kimyasallar her gezegende bulunamaz.

Öncelikle gezegenin bulunduğu yıldız sisteminin galaksi içindeki konumu çok önemlidir. Daha sonra gezegenin yıldız sistemi içerisindeki konumu da önemli. Ayrıca yıldızın boyutu, tipi, yaşı, gezegenin boyutu, atmosferinin bulunup bulunmaması gibi özelliklerde yaşamın yeşermesi için hayati faktördür. O kadar şanslıyız ki dünyamız bu şartları karşılıyor. Güney Afrika ve Avusturalya'da bulunan stromatolit adı verilen tarih öncesi kayalardaki örnekler yaşamın 3.8 milyar yıl önce bile var olduğunu gösteriyor.

Yaşamın başlangıcı ile ilgili bütün kuramların üç konuya açıklık getirmesi gerek. "1-) Yapıtaşları nasıl oldu da karmaşık molekülleri oluşturacak şekilde bir araya geldiler?, 2-) Bu moleküller nasıl oldu da hücre gibi kapalı bir ortamın içine yerleştiler?, 3-) Bu süreci yönlendiren enerji nerden geldi?".

Bir kurama en fazla yaklaştığımız yer bu üçünü deniz tabanında bir araya getiren hidrotermal bacalar. Bugün dünyada var olan ve dünyanın erken dönemlerinde yaygın olarak bulundukları kabul edilen hidrotermal bacalar deniz yatağında yer alırlar ve hafif ılık alkali sıvılar sızdıran yarıklar şeklindedirler. Bu bacalar deniz suyunun deniz yatağına sızdırarak Olivin adı verilen bir mineralle reaksiyona girmesi sonucunda oluşur. Bu reaksiyon suyu hidrojence zengin hale getirir ve sıvının yeniden okyanus tabanına dönmesini sağlayan bir ısı açığa çıkarır. Ilık sıvı, soğuk Okyanus suyu ile karşılaştığında mineraller çökerek zaman içinde 60 metre yüksekliğe ulaşılabilen, kolay kırılır yapıda yaşamın oluşması için gereken tüm koşulları sağlayan sert bacalar oluştururlar. Yaşamın ortaya çıkışı akıl sır ermez bir gizemden çok üç temel bileşene; Yani kaya, deniz suyu ve karbondioksite sahip gezegene sahip bir gezegen sisteminin nerdeyse kaçınılmaz bir sonucu. Yeter ki yeterince zaman olsun. Bu da bizim sorumuzun cevabı oluyor