isletim sistemi(OS) bilgisayar icin ne yapar?

- Blog Yazısı
Her gün bilgisayarınızı veya mobil cihazınızı açtığınızda, arka planda sürekli çalışan bir yazılım (software) vardır. Bu yazılım, programlarınızı kontrol eder ve donanım kaynaklarını yönetir (resource allocation). Peki, İşletim Sistemi (Operating System - OS) tam olarak ne yapar ve bize nasıl fayda sağlar? Bu yazıda, OS’in bazı kritik rollerinden bahsedeceğim. Ekstra avantajlar ve sorular için ise sizlerin yorumlarını bekliyorum.
1. Hiçbir program doğrudan donanım kaynaklarına erişemez!
Örneğin, bir müzik açtığınızda, bu uygulama doğrudan hoparlörlere erişemez. Peki, ne oluyor? Aslında, herhangi bir program çalışmaya başladığında ve donanımı kullanmak istediğinde, önce işletim sistemi (OS) ile iletişime geçmek zorundadır. Bu yüzden OS’e "resource allocator" diyoruz.
2. Hata yönetimi ve beklenmedik durumlarla başa çıkma
Bir program hata aldığında veya beklenmeyen bir durum oluştuğunda, bunu analiz edip gerekli aksiyonları almak OS’in sorumluluğudur. Bu sayede sistemin stabil çalışmasını sağlar ve çökme (crash) riskini en aza indirir.
3. CPU Scheduling (İşlemci Zamanlaması)
OS’in en kritik rollerinden biri de CPU scheduling işlemidir. Bu konu çok ama çok önemli! Bilgisayarınızda birden fazla uygulama açtığınızda, bu uygulamalar nasıl çalışıyor? Özellikle tek işlemcili (single-core CPU) veya çok çekirdekli (multi-core CPU) sistemlerde, OS bu uygulamaları nasıl yönetiyor?
Aslında burada devreye OS’in işlem yönetimi (process management) giriyor. OS, işlemciyi ve diğer donanım kaynaklarını analiz ederek, eşzamanlı çalışma (concurrency) veya paralelleştirme (parallelism) yöntemlerinden birini seçerek programları çalıştırır. (Eğer isterseniz, bu iki yöntemi detaylı olarak anlatan ayrı bir yazı da yazabilirim.)
Bu yazıda OS’in sadece birkaç temel görevine değindim. Aslında işletim sistemleri, sistemin verimli çalışmasını sağlayan çok daha fazla role sahiptir.
Umarım yazıyı beğenmişsinizdir! Eğer benzer teknik konular hakkında daha fazla makale yazmamı isterseniz, yorumlarınızı bekliyorum. 😊
- 2
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/05/2025 08:30:40 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20156
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.