Escherichia coli (E. coli) Nedir?

- Blog Yazısı
Escherichia coli (E. coli), insanların ve sıcak kanlı hayvanların bağırsaklarında yaygın olarak bulunan bir bakteridir. E. coli suşlarının çoğu zararsızdır. Bununla birlikte, Shiga toksini üreten E. coli (STEC) gibi bazı suşlar ciddi gıda kaynaklı hastalıklara neden olabilir. İnsanlara öncelikle çiğ veya az pişmiş kıyma ürünleri, çiğ süt ve kontamine çiğ sebze ve filiz gibi kontamine gıdaların tüketimi yoluyla bulaşır.
STEC, Shigella disenteriae tarafından üretilen toksinlere benzerlikleri nedeniyle Shiga-toksinleri olarak bilinen toksinler üretir. STEC, optimum 37 °C sıcaklıkta 7 °C ile 50 °C arasında değişen sıcaklıklarda büyüyebilir. Bazı STEC, asidik gıdalarda, pH'ı 4,4'e kadar ve minimum su aktivitesi (aW) 0,95 olan gıdalarda büyüyebilir.
STEC, tüm parçalar 70 °C veya daha yüksek bir sıcaklığa ulaşana kadar gıdaların iyice pişirilmesiyle yok edilir. E. coli O157:H7, halk sağlığı ile ilgili en önemli STEC serotipidir; ancak, diğer serotipler sıklıkla sporadik vakalara ve salgınlara dahil olmuştur.
Belirtiler
STEC'nin neden olduğu hastalıkların belirtileri arasında karın krampları ve bazı durumlarda kanlı ishale (hemorajik kolit) ilerleyebilen ishal bulunur. Ateş ve kusma da oluşabilir. Kuluçka süresi, medyan 3 ila 4 gün olmak üzere 3 ila 8 gün arasında değişebilir. Çoğu hasta 10 gün içinde iyileşir, ancak hastaların küçük bir kısmında (özellikle küçük çocuklar ve yaşlılar), enfeksiyon hemolitik üremik sendrom (HUS) gibi hayatı tehdit eden bir hastalığa yol açabilir. HUS akut böbrek yetmezliği, hemolitik anemi ve trombositopeni (düşük kan trombositleri) ile karakterizedir.
STEC enfeksiyonu olan hastaların %10'una kadarının HUS geliştirebileceği ve vaka ölüm oranının %3 ila %5 arasında değiştiği tahmin edilmektedir. Genel olarak, HUS küçük çocuklarda akut böbrek yetmezliğinin en yaygın nedenidir. HUS hastalarının %25'inde nörolojik komplikasyonlara (nöbet, inme ve koma gibi) ve hayatta kalanların yaklaşık %50'sinde genellikle hafif olan kronik böbrek sekellerine neden olabilir.
Kanlı ishal veya şiddetli karın krampları yaşayan kişiler tıbbi yardım almalıdır. Antibiyotikler, STEC hastalığı olan hastaların tedavisinin bir parçası değildir ve muhtemelen sonraki HUS riskini artırabilir.
Kaynaklar ve iletim
STEC ile ilgili mevcut bilgilerin çoğu, biyokimyasal olarak diğer E. coli suşlarından kolayca ayırt edilebildiği için serotip O157:H7 ile ilgilidir. Bu patojenin rezervuarı esas olarak sığır gibi görünmektedir. Ayrıca koyun, keçi, geyik gibi diğer geviş getiren hayvanlar önemli rezervuarlar olarak kabul edilirken, diğer memeliler (domuzlar, atlar, tavşanlar, köpekler ve kediler gibi) ve kuşlar (tavuklar ve hindiler gibi) enfekte bulunmuştur.
E. coli O157:H7, öncelikle çiğ veya az pişmiş kıyma ürünleri ve çiğ süt gibi kontamine gıdaların tüketimi yoluyla insanlara bulaşır. Su ve diğer gıdaların dışkı kontaminasyonunun yanı sıra gıda hazırlama sırasında çapraz kontaminasyon (sığır eti ve diğer et ürünleri, kontamine yüzeyler ve mutfak eşyaları ile) da enfeksiyona yol açacaktır. E. coli O157:H7 salgınlarına karışan gıda örnekleri arasında az pişmiş hamburgerler, kurutulmuş kurutulmuş kurutulmuş salam, pastörize edilmemiş taze preslenmiş elma şarabı, yoğurt ve çiğ sütten yapılan peynir verilebilir.
Artan sayıda salgın, meyve ve sebze tüketimiyle ilişkilidir (filiz, ıspanak, marul, lahana salatası ve salata dahil), bu sayede kirlenme, yetiştirme veya kullanım sırasında bir aşamada evcil veya vahşi hayvanlardan gelen dışkı ile temastan kaynaklanabilir. STEC ayrıca su kütlelerinden (göletler ve akarsular gibi), kuyulardan ve su oluklarından izole edilmiştir ve gübre ve su oluğu çökeltilerinde aylarca hayatta kaldığı bulunmuştur. Hem kontamine içme suyundan hem de eğlence sularından su kaynaklı bulaşma bildirilmiştir.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Kişiden kişiye temas, oral-fakal yolla önemli bir bulaşma şeklidir. Bireylerin klinik hastalık belirtisi göstermediği ancak başkalarını enfekte edebildiği asemptomatik bir taşıyıcı durum bildirilmiştir. STEC atılım süresi yetişkinlerde yaklaşık 1 hafta veya daha azdır, ancak çocuklarda daha uzun olabilir. Genel halkın çiftlik hayvanlarıyla doğrudan temas edebileceği çiftlikleri ve diğer mekanları ziyaret etmek de STEC enfeksiyonu için önemli bir risk faktörü olarak tanımlanmıştır.
ÖNLEME
Enfeksiyonun önlenmesi, çiftlikteki tarımsal üretimden hem ticari kuruluşlarda hem de ev mutfaklarında gıdaların işlenmesine, üretilmesine ve hazırlanmasına kadar gıda zincirinin her aşamasında kontrol önlemleri gerektirir.
Endüstri
Kıyma için çeşitli azaltma stratejileriyle hastalık vakalarının sayısı azaltılabilir (örneğin, kesim ortamına çok sayıda patojenin girişini azaltmak için hayvanların katledilmesi için ön tarama). İyi hijyenik kesim uygulamaları, karkasların dışkı ile kirlenmesini azaltır, ancak ürünlerden STEC bulunmamasını garanti etmez.
Mikrobiyolojik kontaminasyonu minimumda tutmak için çiftliklerde, mezbahalarda ve gıda üretiminde yer alanlar için gıdaların hijyenik kullanımı eğitimi esastır. STEC'yi gıdalardan uzaklaştırmanın tek etkili yöntemi, ısıtma (örneğin pişirme veya pastörizasyon) veya ışınlama gibi bakteri yok edici bir tedavi uygulamaktır.
EV SAHİPLİĞİ YAPAN
E. coli O157:H7 enfeksiyonu için önleyici tedbirler, diğer gıda kaynaklı hastalıklar için önerilenlere benzer. DSÖ “Daha güvenli gıdanın beş anahtarı”nda açıklandığı gibi temel iyi gıda hijyeni uygulamaları, birçok gıda kaynaklı hastalıktan sorumlu patojenlerin bulaşmasını önleyebilir ve ayrıca STEC'nin neden olduğu gıda kaynaklı hastalıklara karşı koruma sağlayabilir.
Daha güvenli gıdanın beş anahtarı şunlardır:
- Temiz tutun.
- Çiğ ve pişmiş olarak ayırın.
- İyice pişirin.
- Yiyecekleri güvenli sıcaklıklarda tutun.
- Güvenli su ve hammadde kullanın.
Bu tür öneriler her durumda uygulanmalıdır, özellikle de yiyeceğin merkezinin en az 70 °C'ye ulaşması için "iyice pişirin". Meyve ve sebzeleri, özellikle çiğ yenirlerse dikkatlice yıkadığınızdan emin olun. Mümkünse sebze ve meyveler soyulmalıdır. Savunmasız popülasyonlar (küçük çocuklar ve yaşlılar gibi) çiğ veya az pişmiş et ürünleri, çiğ süt ve çiğ sütten yapılan ürünlerin tüketiminden kaçınmalıdır.
Bakteri kişiden kişiye geçebileceğinden, özellikle gıda hazırlama veya tüketimden önce ve tuvalet temasından sonra, özellikle küçük çocuklara, yaşlılara veya bağışıklığı baskılanmış bireylere bakan kişiler için düzenli el yıkama şiddetle tavsiye edilir, ayrıca yiyecek, su ve hayvanlarla doğrudan temas yoluyla.
Bir dizi STEC enfeksiyonuna eğlence suyuyla temas neden olmuştur. Bu nedenle, bu tür su alanlarının yanı sıra içme suyu kaynaklarının da hayvan atıklarından korunması önemlidir (4).
Meyve ve sebze üreticileri
DSÖ'nün "Daha güvenli meyve ve sebze yetiştirmenin beş anahtarı", kendileri, aileleri ve yerel pazarlarda satılık taze meyve ve sebze yetiştiren kırsal işçilere, ekim, yetiştirme, hasat ve depolama sırasında taze ürünlerin mikrobiyal kontaminasyonunu önlemek için temel uygulamalar sağlar.
Daha güvenli meyve ve sebzeler yetiştirmenin beş anahtarı şunlardır:
- İyi kişisel hijyen uygulayın.
- Tarlaları hayvan dışkı kontaminasyonundan koruyun.
- Arıtılmış dışkı atıkları kullanın.
- Sulama suyundan kaynaklanan riskleri değerlendirin ve yönetin.
- Hasat ve depolama ekipmanlarını temiz ve kuru tutun.
DSÖ yanıtı
DSÖ, gıdalarda STEC'yi kontrol etmek için bilimsel değerlendirmeler sağlar. Bu değerlendirmeler, Codex Alimentarius Komisyonu tarafından geliştirilen uluslararası gıda standartları, kılavuzları ve tavsiyeleri için temel teşkil etmektedir.
DSÖ, iyi üretim uygulamalarını teşvik ederek ve perakendecileri ve tüketicileri uygun gıda işleme ve kontaminasyonu önleme konusunda eğiterek gıda güvenliği sistemlerinin güçlendirilmesini teşvik eder.
DSÖ, 2011 yılında Avrupa'dakiler gibi E. coli salgınları sırasında, dünya çapında Uluslararası Sağlık Düzenlemeleri ve Uluslararası Gıda Güvenliği Otoriteleri Ağı (INFOSAN) aracılığıyla bilgi paylaşımı ve işbirliğinin koordinasyonunu desteklemektedir. DSÖ, ulusal sağlık otoriteleri ve uluslararası ortaklarla yakın bir şekilde çalışarak teknik yardım ve salgınlar hakkında en son bilgileri sağlar.
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 27/04/2025 18:12:20 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13587
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.