Beyin Evrimini Şekillendiren Ana Unsur Beynin Kendisi Değil, Kas Yapısı!
- Çeviri
- Anatomi
- Evrimsel Biyoloji
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Yıllarca bilim insanları, hayvanların zekasının belirlenmesinde beyin büyüklüğünün vücut büyüklüğüne oranını kullandı. Örneğin, kütle ve hacim büyüklüğü olarak insan beyni hayvanlar alemindeki en büyük beyin olmamasına rağmen, ortalama vücut ağırlığımız göz önüne alındığında beynimiz sıra dışı bir biçimde büyük kalmaktadır.
Kaliforniya Üniversitesi, Konstanz Üniversitesi ve Max Planck Ornitoloji Enstitüsü'ndeki bir grup bilim insanının alışmasına göre; hayvanlara ait iki karakter arasındaki ilişki, farklı hayvanlarda farklı evrimsel mekanizmalar tarafından şekillendirilmiştir. Bilim insanları beyin büyüklüğünü etkileyen en önemli faktörün beyin büyüklüğü üzerindeki evrimsel baskıdan ziyade, vücut büyüklüğü üzerindeki evrimsel baskı olduğunu bulmuşlardır.
Örneğin, yarasaların evrimsel sürecinde, vücut büyüklüğü beyin büyüklüğüne nazaran daha hızlı küçülerek beyin-vücut büyüklüğü oranını artmıştır. Sonuç olarak, küçük yarasalar çetinleşen çevre koşullarıyla beyin gücünü kullanarak baş edebilmek için, manevraya dayalı uçuş kabiliyetleriyle evrimleşmeye daha yatkınlaşmışlardır.
Bu, beyin-vücut büyüklüğü orantısının zeka seviyesini belirlemede net bir veri olarak kullanılamayacağını gösterir. Bu çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlandı. Baş yazar Kaliforniya Üniversitesi Antropoloji Bölümü ile aynı üniversitenin Genetik, Evrim ve Çevre Bölümü'nde görev yapan Dr. Jeroen Smaers şunları söyledi:
Zeka seviyesini belirlerken beyin-vücut oranını bir ölçü olarak kullandığımızda, varsayımımız bu ölçüyü belirlememizde beyin büyüklüğündeki değişimlerin öncü etki olduğuydu. Fakat şu an, beyin ve vücut büyüklüğü arasındaki ilişkinin düşündüğümüzden daha kompleks olduğunu gördük. Sanılanın aksine, beyin ve vücut büyüklüğündeki değişimler birbirlerinden bağımsız olarak meydana gelir. Bu değişimler farklı hayvan gruplarında farklıdır.
Kaliforniya Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, en son nesli tükenmiş yarasa, karnivor ve primatlardan yüzlerce fosil toplayarak her tür için beyin ve vücut büyüklüğü evrimindeki değişimleri tablo haline getirdiler. Yarasaların aksine, milyonlarca yıl boyunca çoğu hayvan vücut büyüklüğünü beyin büyüklüğüne nazaran daha fazla arttırdı.
Primat soylarında, beyin büyüklüğündeki küçülme, vücut büyüklüğündeki küçülmeyi marjinal bir şekilde geride bırakmıştır. Karnivorların evrimi de daha farklı bir hal aldı. Bu evrim, beyin büyüklüğü ve bilinç seçilimden daha çok vücut büyüklüğündeki değişiliklerle ilişkilidir.
Farklılıklar göz önüne alındığında, bilim adamları zekasal seçilimin en önemli göstergesi olan beyin-vücut büyüklüğü oranının kalıtsal olarak, aslında daha önemli bir etki olan vücut büyüklüğünü gölgelediğini farkına vardılar.
Teşekkür: Bu yazıyı çeviren Erdem Yılmaz'a teşekkür ederiz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
14
-
6
-
5
-
4
-
3
-
2
-
2
-
2
-
2
-
1
-
1
-
1
- Çeviri Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- J. B. Smaers, et al. (2012). Comparative Analyses Of Evolutionary Rates Reveal Different Pathways To Encephalization In Bats, Carnivorans, And Primates. PNAS, sf: 18006-18011. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 18:02:26 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2786
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science Daily. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
