Alzheimer Hastalığına Yakalanma İhtimali, Kan Testi Sayesinde 20 Yıl Öncesinden Tespit Edilebilecek!
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Alzheimer hastalığı, hafızayı ve düşünme becerilerini ve nihayetinde en basit görevleri yerine getirme becerisini yavaşça yok eden, geri dönüşü olmayan, ilerleyen bir beyin hastalığıdır. Alzheimer hastalarının çoğunda semptomlar ilk olarak 60'lı yaşlarda ortaya çıkmaktadır. Uluslararası bir araştırmaya göre, yeni bir kan testi, Alzheimer hastalığı olan ve olmayan kişileri ayırt etmede dikkate değer bir umut vaat etmektedir. Genetik riski olduğu bilinen kişilerde, hastalığın bilişsel bozukluğunun başlangıcından 20 yıl öncesine kadar tespit etmek mümkün olacaktır.
Hastalık kaynaklı hasar, başlangıçta hipokampus ve entorhinal korteks (temporal lob üzerinde, hafıza oluşumunda önemli bir rol oynayan bölüm) de anıları oluşturmada görev alan kısımlarda meydana gelmektedir. Daha fazla nöron öldükçe, beynin diğer kısımları da etkilenmekte ve küçülmeye başlamaktadır. Alzheimer'ın son aşamasında, hasar yaygınlaştıkça beyin dokusu önemli ölçüde küçülür ve geri dönüşü olmayan bir tablo ortaya çıkar.
Alzheimer, 65 yaş ve üstü tahmini 5,8 milyon Amerikalıyı etkileyen bir hastalıktır.[1] Başarılı önleme tedavilerinin keşfi olmadan, ABD'deki vakaların sayısının 2050'ye kadar yaklaşık 14 milyona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Büyük çaplı bir riske sahip olan hastalığın pahalı ve uzun süreli tarama yöntemleri yerine daha fazla kişi tespit edilebileceğimiz (yüksek başarı oranına sahip) ucuz yöntemlere geçilmesi gerekmektedir.
Alzheimer’a yakalanan kişilerin beyninde "P-tau217" adı verilen bir plazma salgılanmaktadır. Beyin fonksiyonlarını yavaşlatan bu plazma zaman içerisinde ufak miktarlarda kana karışmaktadır. Yeni geliştirilen testler kandaki "P-tau217" plazmasını aramak ve bulmak üzere tasarlanmaktadır.
Alzheimer Hastalığının Keşfi ve Beyne Etkileri
Alzheimer hastalığı, Dr. Alois Alzheimer'ın adını almıştır. 1906'da Dr. Alzheimer, alışılmadık bir akıl hastalığından ölen bir kadının beyin dokusundaki değişiklikleri fark etmiş ve incelemede bulunmuştur. Belirtiler arasında hafıza kaybı, dil sorunları ve öngörülemeyen davranışlar gözlemlenmiştir. Öldükten sonra, hastanın beynini inceleyen Dr. Alzheimer, birçok anormal öbek (amiloid plaklar) ve karışık lif demetleri (nörofibriler veya tau düğümleri) bulmuştur. Beyindeki bu plaklar ve karışıklıklar, Alzheimer hastalığının temel özelliklerinden bazıları olarak kabul edilmektedir. Diğer bir özellik ise beyindeki sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki bağlantıların kaybolmasıdır.
Azheimer Teşhisi ve Yeni Test İçin Yapılan Çalışmalar
Uzun yıllar boyunca, Alzheimer teşhisi, kişiler öldükten sonra beyindeki amiloid plaklarının ve tau yumaklarının incelenmesine dayanmaktaydı. Plakların ve düğümlerin tespiti için ucuz ve yaygın olarak bulunabilen bir kan testi, Alzheimer'ın araştırılması ve tedavisi üzerinde derin bir etkiye sahip olacaktır. Yeni çalışmaya göre, tau proteinlerinden biri olan ''fosfo-tau217'' (p-tau217)'in ölçümleri, Alzheimer teşhisini belirlemede önlemli rol oynayan plakların hassas ve doğruluk oranı yüksek olacak şekilde göstergesini sağlayabilecektir. İsveç'teki Lund Üniversitesi Klinik Bellek Araştırmaları Profesörü Oskar Hansson:
"P-tau217" kan testi Alzheimer hastalığı için, erken teşhis ve araştırma bakımından büyük umut vaat ediyor. Yöntem klinikte kullanıma sunulmadan önce daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyurmaktadır. Kan testi özellikle Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimali olan kişilerin tanınması, teşhisi ve bakımını iyileştirmek için çok yararlı olacaktır.
Araştırmacılar yeni ''p-tau217'' kan testini, Arizona, İsveç ve Kolombiya'daki çalışmalarla 1.402 katılımcı üzerinde değerlendirdi. Henüz deneme aşamasında olan çalışmalarda %98 doğruluk oranında başarı sağlandığı görüldü.[2]
Bu analizlerin her birinde, ''p-tau217'' plazması, ''p-tau181'den'' (tau düğümlerinin başka bir bileşeni ve yakın zamanda Alzheimer tanısında umut vaat ettiği bulunan başka bir kan testi) daha iyi performans göstermiştir. Arizona/Phoenix'teki Banner Alzheimer Enstitüsünden ve çalışmanın kıdemli yazarlarından olan Eric Reiman:
''P-tau217'' gibi kan testleri, Alzheimer hastalığının araştırma, tedavi ve önleme denemelerinde ve klinik düzeyde devrim yaratma potansiyeline sahiptir. Yapılacak daha çok iş olsa da, bunların hem araştırma hem de klinik ortamdaki etkilerinin önümüzdeki iki yıl içinde kolayca ortaya çıkacağını tahmin ediyorum.
Test geliştirme çalışmaları başarıyla tamamlanması durumunda Alzheimer, yüksek kolesterol, trigliserid, şeker ve tansiyon testleri gibi hızlıca tespit edilebilecektir. Lakin bazı kişiler, genetik yatkınlığı olan ve Alzheimer hastalığına yakalanacağı kesinleşen kişilere yıllar öncesinden hafıza kaybı hatta halüsinasyonlar ve paranoyaya doğru gelişebilecek bir süreci söylemenin ne kadar sağlıklı olduğu tartışmalarını beraberinde getirmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
18
-
10
-
6
-
4
-
3
-
2
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
- Türev İçerik Kaynağı: Science Daily | Arşiv Bağlantısı
- ^ National Institute on Aging. Alzheimer's Disease Fact Sheet. (22 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 10 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Ulusal Yaşlanma Enstitüsü | Arşiv Bağlantısı
- ^ S. Palmqvist, et al. (2020). Discriminative Accuracy Of Plasma Phospho-Tau217 For Alzheimer Disease Vs Other Neurodegenerative Disorders. JAMA. doi: 10.1001/jama.2020.12134. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 20:49:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9143
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
