"Korelasyon, nedensellik değildir." olarak da bilinir. Bunun için Gazali'nin meşhur "pamuk ve ateş" örneğini verebiliriz. Ateşe değdirilen pamuk, alev alır. Peki pamuğun yanmasının nedeninin ateş olduğunu nereden biliyoruz? Ya bilmediğimiz 3. bir faktör, yani bir yanıltıcı değişken varsa? Gazali'ye göre bu faktör vardır ve kesinlikle Tanrı'dır.
Bilimsel olarak bakacaksak Korelasyon nedensellik değildir, evet; ama olabilir de! Fakat bunun gösterilmesi gerekir.Bilimde, "gerçek olan" her neyse, onu modellemeye ve izah etmeye çalışırız. Bu model veya izah ("teori"), neredeyse hiçbir zaman %100 isabetli olmayacaktır; çünkü gerçek olanı sadece zihnimiz ışığında algılayabilmekteyiz ve zihnimiz kusursuz bir araç değildir, hataya ve önyargılara açıktır. Ayrıca gerçeği açıklayan model ve teorilerimize temel olan verileri toplamakta kullandığımız araçlar da kusursuz değildir. Bu tür bariyerler, gerçek ile aramıza engeller koyar. Bilim, bu engelleri en aza indirerek, gerçek olana en çok yaklaşmayı hedefleyen bilgi türüdür.
Modeller ve teoriler hiçbir zaman %100 gerçek olamayacağı için, belirli hata payları ve hata aralıkları belirlememiz gerekir. Bu hata paylarının olasılıkçı doğası çerçevesinde, kimi zaman hatalı korelasyonlar ve hatalı nedensellikler tespit etmemiz kaçınılmazdır. Amacımız, daha fazla veri toplayarak, daha fazla tekrarlama yaparak, daha dikkatli incelemelerde bulunarak, bunları en aza indirmektir.
Zaten bilimin işi korelasyonları bulmaktan ziyade, nedensellikleri ortaya çıkarabilmektir.
Daha fazla bilgi ve yöntemler için: https://evrimagaci.org/korelasyondan-nedensellige-giden-yol-olay-olgu-ve-surecler-arasinda-nedensonuc-iliskisi-nasil-tespit-edilir-9165
Kaynaklar
- Yazar Yok. Evrim Ağacı. (24 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 24 Eylül 2020. Alındığı Yer: Bağlantı | Arşiv Bağlantısı
