Merhaba Ahmet,
Işık boşlukta 299,792,458 m/s (saniyede yaklaşık 300,000 kilometre) hızla ilerler. Bu hız bir fiziksel sabit olarak c ile ifade edilir ve c hızının aşılması mümkün değildir. Ancak hava, su, veya içinden geçebildiği daha yoğun maddeler içerisinde ışığın hızı yavaşlar. Bu durumda bir maddenin içerisinde -c hızını aşmamak koşuluyla- ışıktan daha hızlı giden parçacıklar bulunabilir.
Benzer olarak ses hızı da farklı maddesel ortamlarda farklı hızlarda yayılır. Sesin havadaki yaklaşık hızı saniyede 340 metredir. Ses havada yayılırken bu hızı aşamaz ancak tıpkı az önce söz ettiğimiz ışık hızını aşan parçacıklar gibi savaş uçakları da ses hızını aşabilirler.
2 boyutlu düzlemde örnek vermemiz gerekirse suya atılan bir taş etrafında dalgalar oluşturur. Taşın atıldığı nokta belirli aralıklarla ilerletilirse dalgalarda taşın atıldığı yöne doğru sıkışmaya başlar. Taşın atıldığı nokta, taşın oluşturduğu dalganın hızıyla aynı hızda değiştirilirse, dalga bir tarafta sıkışmaya başlar.
Dalganın hızı aşıldığında, hızı aşan kaynak artık arkasında üçgen bir dalga cephesiyle ilerler. Teknelerin arkasında üçgen dalgaların oluşmasının sebebi budur.
Bir sıvının içinden ışık hızından daha hızlı giden parçacıklar geçtiğinde, denizdeki teknenin oluşturduğu su dalgası veya ses hızını aşan uçağın oluşturduğu ses dalgası yerine, elektromanyetik dalga yani ışık oluşur.
İşin biraz fiziğinden söz edecek olursak, Cherenkov radyasyonunun oluşması için ortamın dielektrik ve hızlı parçacıkların yüklü olması gerekir. Mavi ışığın gözlendiği nükleer reaktör çekirdeklerinin etrafında su bulunur. Su, iki hidrojen ve bir oksijen atomu içeren polar moleküllerden oluştuğu için dielektriktir bir maddedir. Su nükleer reaktörleri soğutmak, fisyon tepkimelerinden açığa çıkan nötron parçacıklarını yavaşlatmak ve zincirleme nükleer reaksiyonu devam ettirmek için kullanılır. Fisyon tepkimelerinden aynı zamanda Beta parçacıkları -yüksek hızlık elektron veya pozitron- açığa çıkar. İşte açığa çıkan bu beta parçacıkları, suda yayılarak Cherenkov radyasyonuna neden olur.
Sağlıcakla :)
550 görüntülenme
