Nötron yıldızlarının kutuplarından fışkırdığını gördüğümüz o inanılmaz şeylere "pulsar jetleri" veya "ışınım (radiation) demetleri" diyoruz. Aslında bu, en basit tabirle, inanılmaz derecede güçlü ve odaklanmış bir enerji ve parçacık akışıdır. Bunu bir deniz fenerinin dönen ışığı gibi düşünebilirsin. Fenerin ışığı süreklidir ama sadece belirli anlarda size doğru bakar ve o anı görürsünüz. İşte nötron yıldızları da aynen böyle çalışır.
Bu "şey" dediğin, elektromanyetik spektrumun neredeyse her dalga boyunda (radyo dalgalarından gama ışınlarına kadar) yayılabilen, son derece dar ve odaklanmış bir enerji demetidir. İçinde elektronlar, pozitronlar ve diğer yüklü parçacıklar, yıldızın muazzam manyetik alanı boyunca saatte neredeyse ışık hızına yakın hızlarda hareket eder.
Bir buz patencisi kollarını içeri çektiğinde nasıl hızlanırsa, çöken bir yıldız da aynı şekilde inanılmaz bir hızla dönmeye başlar. Bazı nötron yıldızları saniyede yüzlerce kez kendi etrafında dönebilir. Bu dönüş, yıldızın yüzeyindeki yüklü parçacıkları (elektronlar ve iyonlar) hızlandırarak manyetik kutuplarına doğru iter.
Bir nötron yıldızı oluşurken (bir süpernova patlamasıyla), ana yıldızın manyetik alanı da çöker ve çok daha küçük bir hacme sıkışır. Bu, manyetik alanın trilyonlarca kat güçlenmesine neden olur. Dünya'n manyetik alanını 1 birim kabul edersek, bu yıldızların manyetik alanı 1 trilyon kat daha güçlü olabilir! Bu manyetik alan, yıldızın kutuplarından dışarı doğru "huni" şeklinde açılır.
İşte bu iki faktör birleştiğinde, manyetik kutuplardan, parçacıkların ışık hızına yakın bir hızla dışarı fırlatıldığı "hızlandırıcı tabancalar" oluşur.
A[1][1]slında ışın sürekli yayılır, ancak yıldızın dönüşü nedeniyle bize periyodik olarak görünür hale gelir. Bu, dönen bir deniz fenerinin ışığını sadece size doğru baktığı anda görmenize benzer. Bu düzenlilik o kadar hassastır ki, bazı pulsarların periyotları atom saatlerinden daha doğru olabilir!
Kaynaklar
- R. Lea, et al. What Are Pulsars?. (22 Nisan 2016). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2025. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
