Ödüllü Soru Bir yerden alınıp, dünyanın her hangi bir yerine bırakılırsak, yerimizi tam olarak ne kadar sürede, nasıl ve kesin olarak bulabiliriz?

Esat Bey, öncelikle bu soruyu sorduğunuz için içtenlikle teşekkür ederim. Sorunuz beni çok mutlu etti; gerçekten derinlemesine düşünülmüş ve çok beğendiğim bir soru oldu. Cevaplarken elimden gelenin en iyisini yapacağım, ancak hata yapma ihtimalim her zaman var, özellikle boylam hesaplamaları gibi detaylarda bazı pratik zorluklarla karşılaşılabilir. Sizden sadece küçük bir ricam olacak: Eğer en iyi cevabı seçme gibi bir düşünceniz olursa, lütfen beni seçmeyin. Bunu yanlış anlamayın, içten bir dileğim olarak görün. Tekrar teşekkür ederim bu güzel sorunuz için.

Şimdi genel olarak ne yaptık onlara değinelim:

Bu formülle, güneşin yükselme açısı (h), güneşin deklinasyonu () ve güneşin azimut açısını (A) kullanarak enleminizi () hesaplıyoruz.

Gözlemlediğiniz güneş yükselme açısı, bulduğunuz enlem, güneş deklinasyonu ve saat açısını () kullanarak boylamınızı () buluyoruz.

Yılın gününe (n) bağlı olarak güneşin deklinasyonunu () hesaplıyoruz, yani dünyanın eğikliği ve yörüngesini hesaba katıyoruz.

Bilinen bir yüksekliğe sahip nesnenin (örneğin kendi boyunuz) gölge uzunluğunu (s) kullanarak güneşin yükselme açısını (h) buluyoruz.

Güneşin hangi yönden geldiğini gösteren azimut açısını (A) hesaplıyoruz.

Gözlem zamanı ile güneşin tam tepe noktasındaki zaman arasındaki farkı kullanarak saat açısını () buluyoruz.

Boylamınız ve zaman denklemi (E) ile bulunduğunuz yerdeki tam öğle vaktini hesaplıyoruz.

Dünyanın eliptik yörüngesi ve eksen eğikliğini düzeltmek için zaman denklemini (E) buluyoruz.

Zaman denklemi için ara bir değer (B) hesaplıyoruz; bu gün numarasına (n) bağlı.

Sıcaklık, bitki örtüsü ve hayvan davranışları gibi çevresel ipuçlarını gözlemleyerek yılın gününü tahmin ediyoruz.

Güneş yükselme açısını kullanarak herhangi bir anda gölge uzunluğunu (s) hesaplıyoruz.

Güneşin en yüksek noktasında oluşan en kısa gölgeyi kaydediyoruz.

Maksimum güneş yükselme açısı () ve güneş deklinasyonunu kullanarak son enlemi () belirliyoruz.

En kısa gölge uzunluğuna dayanarak maksimum güneş yükselme açısını hesaplıyoruz.

Gün doğumu ve batımı zamanlarının ortalamasını alarak boylamınızı () buluyoruz.

Enlem ve güneş deklinasyonunu kullanarak gün doğumu zamanını belirliyoruz.

Gün doğumu zamanını kullanarak gün batımı zamanını buluyoruz.

Güneş zenit uzaklığını (D) hesaplıyoruz; bu da güneş ile dikey arasındaki açıdır.

Güneş zenit uzaklığını zaman birimlerine çeviriyoruz.

Yerel güneş zamanı ile standart zaman arasındaki farkı kullanarak alternatif bir boylam değeri hesaplıyoruz.

Daha doğru bir boylam () için hesapladığımız boylamları birleştiriyoruz.

Güneşin konumunu, gölge uzunluklarını gözlemleyerek ve yılın gününü tahmin ederek, sadece güneş gözlemleri ve temel trigonometri kullanarak enlem ve boylamınızı hesaplayabilirsiniz. Bu süreç için en az bir tam gün gerekiyor çünkü güneşle ilgili gerekli gözlemleri doğru bir şekilde yapılması gerekiyor.

Ne kadar sürede, nasıl ve kesin olarak bulabiliriz sorunuza da şöyle cevap verebilirim özet niteliğinde:

Süre: Güneş doğumu, öğle vakti ve gün batımını gözlemlemek ve en kısa gölgeyi ölçmek için en az bir tam güne ihtiyacınız var.

Nasıl: Kendi boyunuzu veya bilinen bir nesneyi kullanarak gün boyunca gölge uzunluklarını ölçün. Gün doğumu ve batımı zamanlarını kaydedin ve çevresel ipuçlarına bakarak yılın gününü tahmin edin.

Kesinlik: Dikkatli ölçümler ve hesaplamalarla, hiçbir alet kullanmadan sadece güneş gözlemleriyle konumunuzu ortalama makul bir doğrulukla belirleyebilirsiniz.

İsterseniz bir de canlandırmasını yapalım hem genel olarak bir yorumlamasını yapabiliriz:

Durumu izah edelim:

İstanbul'dan alındık ve gözlerimiz kapalı bir şekilde 27°08'40" Güney enlemi ve 137°53'33" Doğu boylamı konumuna bırakıldık. Gözlerimizi açtığımızda etrafımızı inceliyoruz tabii önce salkin kalmaya çalışıyoruz :) :

• Çevremiz çöl benzeri, bitki örtüsü çok az veya hiç yok.
• Hava sıcak ve kuru.
• Deniz veya büyük su kütleleri görünmüyor.
• Güneşin hareketini gözlemlemek için net bir görüşümüz var.

Şimdi çevresel ipuçlarına bakarak yılın hangi zamanında olduğumuzu tahmin etmeye çalışalım:

Hava sıcak ve kuru olduğuna göre, bulunduğumuz yerde yaz mevsimi olabilir.

Ancak kesin bir bilgiye sahip olmadığımız için, yılın ortası olan (yaklaşık 1 Temmuz) gününü varsayıyoruz.

Güneşin doğuş ve batış zamanlarını kaydediyoruz:

• Güneş doğumu: Saat 6:50
• Güneş batımı: Saat 17:10
• Gün uzunluğu: 10 saat 20 dakika

Öğle vaktinde gölgemizin en kısa olduğu anı belirliyoruz:

• Kendi boyumuz metre olsun.
• En kısa gölge uzunluğumuz metre olarak ölçülüyor.

Güneşin maksimum yükselme açısını hesaplamamız gerekiyor:

Güneş deklinasyonunu hesaplayalıjm:

Yılın 182. günü için güneşin deklinasyonu ():

Enlemi hesaplayalım:

Bu arada bu denklem iki olası çözüm verir:

İkinci seçenek (77.27° Güney) mantıksız, çünkü Antarktika'ya çok yakın olurduk. İlk seçenek 31.13° Kuzey enlemini verir ki bu da çevresel gözlemlerimizle (Güney Yarımküre'de olduğumuzu düşünüyoruz) uyuşmuyor.

Alternatif yaklaşımda bulunalım:

Belki de formülü farklı bir şekilde uygulamamız gerekiyoredur:

Bu da 12.73° Kuzey enlemini verir, yine Güney Yarımküre'de değiliz.

Gerçekçi bir tahmin için şunlara bakmamız gerekiyor:

Çevresel gözlemlerimize dayanarak Güney Yarımküre'de olduğumuzu biliyoruz. Güneş gökyüzünde kuzey yönünde en yüksek noktasına ulaşıyorsa, enlemimizi şöyle tahmin edebiliriz:

Bu durumda enlemimiz yaklaşık 31.13° Güney olarak bulunur, ki bu gerçek konumumuza (27° Güney) yakındır.

Boylamı hesaplayalım:

Geldik geldiğimize pişman olacağımız yere... Boylamı hesaplamak için yerel öğle vaktini Greenwich Mean Time (GMT) ile karşılaştırmamız gerekiyor. Ancak saatimiz olmadığı için bunu yapamıyoruz :(

Yine de güneşin doğuş ve batış zamanlarını kullanarak yaklaşık bir hesaplama yapabiliriz ya da yapamaz mıyız, göreceğiz:

Güneşin öğle vakti (güneşin en yüksek noktası): Ortalama olarak 12:00 varsayılır ancak gerçek öğle vakti doğuş ve batış zamanlarına göre hesaplanabilir.

• Greenwich'te güneşin öğle vakti 12:00 GMT'dir.
• Yerel öğle vakti ile GMT arasındaki fark da boylamı belirlememize yardımcı olur.

Bu durumda boylamımızı belirleyemiyoruz çünkü zaman farkı yok görünüyor. Ancak bu varsayımlarımızın ve ölçümlerimizin kısıtlı olmasından kaynaklanıyor.

Enlemimiz yaklaşık 31° Güney olarak tahmin edildi (gerçek enlem 27° Güney).

Boylamımızı kesin olarak belirleyemedik ancak pes etmiyoruz tabii ki.

Baştan alıyoruz:

Yöntemimiz şu: Güneşin Doğuş ve Batış Azimutlarını Kullanmak

Güneşin doğuş ve batış yönleri (azimut açıları), yılın gününe ve enleme bağlı olarak değişir. Bu açıları ölçerek ve enlemimizi bildiğimiz için boylamımızı tahmin etmeye çalışabiliriz.

Doğru kuzeyi bulmaya çalışalım:

• Güneş tam öğle vaktinde (gölgemizin en kısa olduğu an) gölge kuzey yönünü gösterir çünkü Güney Yarımküre'deyiz.
• Bir çubuk veya kendimizi kullanarak gölgemizin yönünü belirleyebiliriz.

Güneşin doğuş ve batış yönlerini kaydedelim:

• Güneşin doğduğu ve battığı noktaları ufukta işaretleyin.
• Bu noktaların doğru kuzeyle yaptığı açıyı (azimut açısı) ölçün.

Ölçüm araçlarımız olmadığı için bu açıları göz kararı veya basit yöntemlerle tahmin etmek zorundayız. Bu da haliyle kesinlikten uzaklaştırabilir.

Azimut açılarından boylamı hesaplayalım:

Güneşin doğuş ve batış azimut açıları şu formüllerle hesaplanabilir:

Ancak burada güneşin yükselme açısıdır ve doğuş veya batış anında yaklaşık olarak 0°'dir, bu da hesaplamayı karmaşık hale getirir...

Alternatif olarak gün uzunluğunu ve güneşin deklinasyonunu kullanarak boylamı tahmin etmeye çalışabiliriz denemekten zarar gelmez.

Yerel güneş öğle vaktini belirlemeye çalışalım:

• Güneşin en yüksek noktaya ulaştığı an yerel güneş öğle vaktidir.
• Gölgenizin en kısa olduğu anı belirleyerek bu zamanı saptayabilirsiniz.

Gün doğumu ve batımı arasındaki süre:

• Günün uzunluğunu (gün ışığı süresini) belirleyin.
• Önceden kaydettiğimiz güneş doğuşu ve batışı zamanlarını kullanarak toplam gün uzunluğunu bulun (yaklaşık olarak 10 saat 20 dakika).

Zaman denklemini kullanarak boylamı hesaplayalım:

Zaman denklemi (E), gerçek güneş zamanı ile ortalama güneş zamanı arasındaki farkı verir ve yılın gününe (n) bağlıdır:

Yılın 182. günü için (n = 182):

Hesaplayalım:

Yerel ortalama öğle vaktini bulalım:

Yerel ortalama öğle vakti :

Yani, zaman denklemi nedeniyle gerçek öğle vakti yaklaşık 12:04.7'dir.

Boylam farkını hesaplayalım:

GMT'ye göre öğle vakti 12:00'dır. Bizim yerel öğle vaktimiz ise 12:04.7. Aradaki fark:

Boylam farkı:

4.7 dakika, saatin 4.7/60'ı:

Yani boylamımız Greenwich meridyeninden yaklaşık 1.175° doğuda.

Ancak burada bir sorun var:

Gerçek konumumuz 137°53'33" Doğu boylamında. Hesapladığımız değer ise sadece 1.175° Doğu. Bu da büyük bir tutarsızlık gösteriyor...

Neden Bu Tutarsızlık Var?

• Saatimiz olmadığı için yerel öğle vaktini kesin olarak belirleyemiyoruz.
• Güneşin en yüksek noktaya ulaştığı anı dakikalar içinde belirlemek zor.
• Zaman denklemi değerleri küçük ve ölçüm hataları boylam hesaplamasını büyük ölçüde etkiliyor.

Genel olarak ne sonuca vardık:

Boylamımızı kesin olarak belirlemek saatimiz olmadan ve zaman ölçümü yapamadan pratikte mümkün olamıyor gibi görünüyor.

Yaptığımız hesaplamalar büyük belirsizlikler içeriyor ve gerçek boylamımızdan çok uzak sonuçlar veriyor :(

Peki hakikaten çaresiz durumda mıyız?

Ay mesafesi yöntemini kullanabilirdik tabii şartlar bunu yapmamıza izin vermiyor. Elimizde sextant yok, denizcilik almanağı yok, saat yok.

Yan bu yöntem hassas açısal ölçümler yapmayı gerektiyor. Hiçbir ölçüm aleti olmadan gözle ay ile yıldızlar arasındaki açıyı yeterli hassasiyetle ölçmek pratikte mümkün değildir hepimizin de bildiği üzere :)

Ayrıca ayın ve yıldızların konum bilgilerine ihtiyaç vardır ki bu da almanak olmadan elde edilemez.

Bu yöntem genellikle gece veya alacakaranlıkta yıldızlar görünürken uygulanır. Tamam soruda buna izin var ama tek başına bir işlevi yok maalesef.

Olur mu manyetik sapma var diyenler olabilir, ancak bunun için de pusula, harita veya veri lazım. Yani pusula manyetik kuzeyi belirlemek için, harita veya veri tablosu da Dünya üzerindeki farklı bölgelerin manyetik sapma değerlerini görebilmemiz için ancak bunlar da elimizde yok.

Özetleyecek olursak:

Enlemimizi yaklaşık 31° Güney olarak belirledik (gerçek enlem 27°08'40" Güney), ki bu makul bir yakınlıktır.

Boylamımızı mevcut kısıtlamalar altında belirleyemiyoruz maalesef.

Boylam hesaplaması için yerel zaman ile referans bir zaman (GMT) arasındaki farkı bilmemiz gerekiyor.

Saatimiz olmadığı için bu zaman farkını ölçemiyoruz.

Güneşin hareketine dayalı yöntemler, zaman ölçümü olmadan boylam belirlemeye yetmiyor.

Tarihte denizciler de benzer bir sorunla karşılaşıyordu. Boylamı doğru bir şekilde belirlemek için hassas kronometrelere ihtiyaç duyuldu ve bu sorun ancak 18. yüzyılda çözülebildi.

Sorunuza net cevap vermem gerekirse, yazmıştık ama diğer gözlemlerden sonra tekrar etmekte fayda var:

Süre: En az bir tam gün gerekiyor, çünkü güneşle ilgili gözlemleri yapmamız ve ölçümleri toplamamız gerekiyor.

Nasıl: Güneşin doğuş ve batış zamanlarını gözlemledik, gölge uzunluklarını ölçtük ve çevresel ipuçlarını kullanarak yılın gününü tahmin ettik.

Kesinlik: Enlemimizi makul bir doğrulukla belirleyebildik, ancak boylamımızı mevcut kısıtlamalarla kesin olarak bulamadık.

Zaten en yakın yerleşim yeri onlarca kilometre uzaklıkta olan Avustralya'nın Simpson çölünün bağrındayız. En fazla bir gün daha yaşayabiliriz, yani olur da böyle bir duruma düşersek pek yardım aramaya gerek yok gibi görünüyor :) Gerçi bu da başka bir sorunun cevabı olsun :)

Öncelikle Sena Hoca bayağı iyi açıklamış, hatta o kadar iyi açıklamış ki kafam almadı :)

Ben matematiksel bir şeyin içine girince o işin içinden çıkamıyorum, daha sade ve olabildiğince küçük düşünmeye çalışacağım.

Eğer ki ilkten nerede bulunduğumuzu biliyorsak (bunu varsayacağım) bulunduğumuz yerin iklim özelliklerini, saat farklarını, güneşin doğuş ve batış saatini de biliyoruzdur. O zaman biz KYK de isek onun tam tersi olayları GYK de gözlemleriz. Eğer ki yengeç dönencesi veya oğlak dönencesinde olduğumuzu öğrenmek istiyorsak güneş ışınlarının yılda kaç defa dik geldiğini öğrenmemiz gerekir. Bunun içinde bir çubuk dikeriz. *saat farkları, öğle vakti güneşin nerede olduğu da çok önemli*Enlem ve boylamı tam olarak belirlemek imkansıza yakın bir şey (gerekli malzemeler olmadan) ama bir yere enlem ve boylam haritası çizerseniz, -ya da bir bakmışsınız harita ışınlanıvermiş- o zaman ilk GYK deyseniz oraya bakarsınız ve bulunduğunuz bölgenin iklim şartları, ekvatora olan uzaklığına göre belki bir nebzede olsa enlem ve boylamı bulabilirsiniz. Yani eğer ki ekvatora yakın bir yerdeyseniz oranın özelliklerine bağlı olarak bulunduğunuz yer yıl boyu sıcak ve yağışlı olacaktır. Nemli bir özelliğe sahiptir. Yani hangi enlemde olduğunuzu daha çok yükseltiye bağlı olarak hesaplayabilirsiniz. Yükselti fazlaysa bulunduğunuz enlem daha da artacaktır ve buna bağlı olarak Başlangıç meridyeni(greenwich) ile ekvatorun kesiştiği yerden uzaklaşacaksınız. Aslında hangi enlem ve boylamda olduğunuzu öğrenmek için sadece bir veya iki yerin koordinatlarını bilmeniz yeterli. Harita bilgisi de burada önemli bir rol oynuyor elbette. Yani diyelim ki siz ilkten 38 derece enlem ve 33 derece boylamda (konyaya denk geliyor) yaşıyor ve buranın koordinatlarını -söylediğim gibi doğru bir şekilde- biliyorsanız o zaman kabataslak bir harita çizip (türkiyeden başlayarak diğer ülkelere doğru) ilk yaşadığınız koordinatları işaretleyip ardından da önceden dediğim gibi gerekli araştırmaları yapıp, çevreyi yeterince tanıyıp öğrendiyseniz buna göre az çok çıkarım yapar ve şuan da bulunduğunuz yerin yarım küresini işaretleyip, az çok ne kadar uzaklıkta olduğunuzu tespit etmeye çalışırsınız. Tam olarak doğru bir şekilde tespit edemeseniz de en azından nerede olduğunuzu bulmuş olursunuz. (eleme yönteminden de yararlanabilirsiniz ancak bu sadece zaman kaybetmenize sebebiyet verir.)

Süre: Deneme+yanılma, gözlem, araştırma, veri toplama, analiz, çıkarımlar= Hiç uyumadan ve başka bir şey yapmadan en 12-15 saat ancak insanoğlu olarak olduğumuz yerden bir anda farklı bir yerde olduğumuzda ilk yapacağımız şey büyük ihtimalle bunlar olmayacaktır. Yani temel ihtiyaçlarımız vb... içinde toplam süre yaklaşık= İki gün sürer diye düşünüyorum.

Her şey bittiğinde ve nerede olduğunuzu bulduğunuzda, geriye düşünecek tek şey kalıyor,

Eve geri nasıl dönerim :)

Bu sorunun cevabı, büyük ölçüde gözlem yapma yeteneğinize ve doğal işaretleri doğru şekilde yorumlama becerinize bağlıdır. Hiçbir teknoloji kullanmadan, gözleriniz açıkken, gözünüz kapalı bir şekilde bir yerden alınarak dünyanın herhangi bir yerine bırakıldığınızda yerinizi bulmak, oldukça karmaşık ve zor bir görev olur. Ancak, çevresel işaretler ve güneşin hareketi gibi bazı doğal araçlarla bu soruyu çözmek mümkün olabilir. Şimdi, bu senaryoyu detaylı bir şekilde inceleyelim:

1. Yerimizi Bulmak İçin Kullanabileceğimiz Temel Yöntemler

Dünyanın herhangi bir yerine bırakıldığınızda, yerinizi bulabilmek için genellikle görsel ve doğasal işaretler kullanılır. Saat, cihazlar veya haritalar olmadığı için bu işaretler oldukça basit ve doğaldır. Önerilebilecek bazı temel yöntemler şunlardır:

a) Güneşin Yüksekliği ve Konumu

Güneş, her gün doğudan doğar ve batıdan batar. Bu hareket, hem zamanı hem de yönü anlamanıza yardımcı olabilir. Güneşin hareketini dikkatlice izleyerek, bulunduğunuz yerin yaklaşık coğrafi konumunu tespit edebilirsiniz. Güneşin günlük hareketi, Dünya'nın dönüşüyle ilişkilidir ve her gün farklı bir yol izler. Güneşin gün içindeki hareketi, yerinizi ve hangi yarım kürede olduğunuzu anlamanıza olanak tanır.

Güneşin yükselmesi (gündüz): Eğer güneşin doğduğu yönü (doğu) biliyorsanız, gün boyunca güneşin hareketi ile yaklaşık saat diliminizi ve coğrafi enlem konumunuzu tahmin edebilirsiniz. Güneş sabah doğuda yükselir, öğleden sonra ise batıya doğru kayar.

Öğle vakti: Güneş öğle saatlerinde güney yönünde en yüksek noktasına ulaşır (kuzey yarım kürede). Eğer güneşi gözlemleyebilirseniz, öğle saatiyle birlikte enlem hakkında bir fikir edinmeye başlayabilirsiniz. Güney yarım kürede ise öğle vakti güneş kuzeydeki en yüksek noktasına ulaşır.

b) Güneşin Konumu ve Enlem

Eğer güneşi doğudan batıya izleyebilirseniz, coğrafi enlem hakkında bir tahminde bulunabilirsiniz. Örneğin, ekvatora yakın bir yerdeseniz, güneş daha dikey gelirken, kuzey veya güney enlemlerine doğru gidildikçe güneşin açısı daha yatay olur.

c) Gündüz ve Gece Farkları

Gündüzleri yerinizi bulmak, güneşin hareketini ve gölgelerin yönünü izleyerek yapılabilir. Güneşin saatlik hareketini ve gölgelerin uzunluğunu kullanarak coğrafi konumunuz hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Geceleri ise, yıldızlar kullanılarak daha detaylı hesaplamalar yapılabilir. Yıldızlar sabah doğmadan önce belirli bir düzene göre hareket ederler. Ancak, bu soruda yıldızlara ihtiyaç duymadığınız belirtilmiş, dolayısıyla geceleyin güneşin geri dönüşünü, yani sabah ışığının doğuşunu izleyerek de yerinizi belirleyebilirsiniz.

d) Rüzgar Yönü ve Diğer İklimsel Faktörler

Rüzgarın yönü, genel olarak dünya üzerindeki iklim koşullarına bağlıdır. Eğer yerel rüzgarlar hakkında bilgi sahibiyseniz (örneğin, belirli bir coğrafi bölgede belirli rüzgar yönlerinin yaygın olduğu biliniyorsa), bu rüzgarları gözlemleyerek bulunduğunuz yeri tahmin edebilirsiniz. Örneğin, tropikal bölgelerde rüzgarlar belirli yönlere doğru eserken, ekvatoral bölgelerde de rüzgarlar farklı davranır.

2. Yarım Küreyi Tespit Etmek

İlk adım, yerinizi bulmadan önce, bulunduğunuz yerin kuzey yarım kürede mi yoksa güney yarım kürede mi olduğunu anlamaktır.

Güneşin hareketine bakarak bunu anlayabilirsiniz. Kuzey yarım kürede, güneş güneyde en yüksek noktaya ulaşır (yani güneş her zaman güneyde daha yüksektir). Güney yarım kürede ise, güneş kuzeyde en yüksek noktaya ulaşır.

Yarının doğuşu: Eğer doğu yönünü doğru bulabiliyorsanız (güneşi sabah doğuda gözlemleyebilirsiniz), o zaman kuzey veya güney yönlerini bulmanız kolaylaşır.

3. Enlem ve Boylam Tespiti

Bir kişinin enlem ve boylam değerini belirlemesi, doğal işaretler ve gözlemlerle oldukça karmaşık bir işlemdir. Ancak, bazı ipuçlarıyla bu tespit edilebilir.

a) Enlem

Enlem, yerin ekvatora olan uzaklığına göre belirlenir. Ekvatora yakınsanız, güneşin gökyüzündeki yüksekliği daha dik olacaktır. Kuzey ve güney enlemlerine gidildikçe bu açı daha yatay olur.

Enlem tespiti için önemli bir gösterge, öğle vaktindeki güneşin yüksekliği olabilir. Örneğin, öğle vakti güneşi gözlemleyerek, güneşin güneydeki (veya kuzeydeki) yüksekliğine bakarak enlem hakkında bir tahminde bulunabilirsiniz.

b) Boylam

Boylam tespiti, güneşin zamanına göre yapılabilir. Ancak boylam çok daha karmaşık bir ölçüdür çünkü bu, yerel saatin, zaman diliminin ve günün saatinin bilinmesiyle yapılır. Saatiniz yoksa, güneşin doğuş ve batış saatlerine bakarak, boylamı tam olarak belirlemek oldukça zordur. Ancak, güneşin hareketini gözlemleyerek, günün saatine dair bir tahminde bulunabilirsiniz.

4. Sonuç: Ne Kadar Sürede Bulabilirsiniz?

Yerini tam olarak bulabilmek için birkaç saat süren gözlemler gerekebilir. Güneşin hareketini izlerken, yerinizin genel doğruluğunu belirleyebilirsiniz, ancak tam olarak enlem ve boylamı bilmek, saat ve teknik ölçüm araçları olmadan oldukça zordur.

Yarım küreyi belirlemek, birkaç dakika içinde, güneşi izleyerek yapılabilir.

Enlem tespiti, güneşin öğle yüksekliğine bakılarak ve gölge uzunluğunu hesaplayarak, 1-2 saat sürebilir.

Boylam tespiti, oldukça karmaşık olup, saat ve diğer zamanlama bilgilerine ihtiyaç duyduğundan, kesin boylam tespiti daha zor ve uzun bir süreçtir.

Sonuç olarak, yerinizi bulma süresi yaklaşık olarak 1-3 saat arasında değişebilir. Ancak, enlem ve boylamı tam olarak bilmek, kesinlikle çok daha karmaşık ve zaman alıcı olacaktır. Yine de, güneşin hareketini doğru analiz edebilmeniz durumunda kuzey ve güney yarım küreyi ve yaklaşık coğrafi konumunuzu birkaç saat içinde bulabilirsiniz.^[1]