Doğduğumuz andan itibaren koşullandırılmamızın tıbbi ve bilimsel adı, birçok farklı disiplin tarafından farklı şekillerde tanımlanabilir. Ancak genel olarak, bu sürece **sosyalleşme** denir. Sosyalleşme, bireyin doğumundan itibaren toplumun değer, norm, beklenti ve davranış kalıplarını öğrenerek topluma uyum sağlaması sürecidir. Sosyalleşme, bireyin kimlik, kişilik, ahlak, dil, kültür ve sosyal roller kazanmasını sağlar. Sosyalleşme süreci, bireyin biyolojik, psikolojik ve sosyal gelişimini etkiler.
Sosyalleşme sürecinde bireyin koşullandırılması, yani belirli davranışları ödül veya ceza ile pekiştirilmesi, **kognitif** ve **davranışçı** yaklaşımlar tarafından incelenir. Kognitif yaklaşıma göre, bireyin koşullandırılması, onun zihinsel süreçlerini, algılarını, düşüncelerini ve kararlarını etkiler. Davranışçı yaklaşıma göre ise, bireyin koşullandırılması, onun davranışlarını şekillendirir ve değiştirir. Davranışçı yaklaşımda, koşullandırmanın iki türü vardır: **klasik koşullandırma** ve **operant koşullandırma**. Klasik koşullandırmada, birey doğal olarak tepki verdiği bir uyarana bağlı olarak başka bir uyarana da tepki vermeyi öğrenir. Örneğin, bir köpeğe her yemek verildiğinde çan sesi çalınırsa, köpek zamanla çan sesini duyduğunda yemek geleceğini öğrenir ve salya salmaya başlar. Operant koşullandırmada ise, birey davranışının sonucuna göre davranışını tekrarlar veya değiştirir. Örneğin, bir çocuk ödevini yaptığında övülürse, ödev yapmayı tekrarlar; ama yapmadığında azarlanırsa, ödev yapmaktan kaçınır.
Sosyalleşme ve koşullandırma kavramları, insanların toplumsal hayata uyum sağlamalarını ve davranışlarını düzenlemelerini açıklamaya çalışan tıbbi ve bilimsel terimlerdir. Ancak bu terimler insanların yaşadıkları deneyimleri tam olarak kapsamaz. İnsanlar sadece toplumun kurallarına göre değil, aynı zamanda kendi içsel motivasyonlarına, duygularına, değerlerine ve inançlarına göre de hareket ederler. Bu nedenle insanların doğdukları andan itibaren nasıl şekillendiklerini anlamak için sadece sosyal bilimler değil, aynı zamanda felsefe, sanat, edebiyat gibi disiplinlerden de yararlanmak gerekir
Kaynak: Bing ile konuşma, 10.10.2023
(1) Doğduğumuz andan itibaren koşullandırılmamızın tıbbi ve bilimsel adı ....
(2) Bilinç Hakkında Bilimsel Gerçekler - Mühendis Beyinler. https://www.muhendisbeyinler.net/bilinc-hakkinda-bilimsel-gercekler/.
(3) T.C. Resmî Gazete.[3][3]
Kaynaklar
- Bing ile konuşma. (). Yapay Zeka Chatgpt-4.
- Mühendis Beyinler. Bilinç Hakkında Gerçekler. Alındığı Tarih: 1 Ekim 2023. Alındığı Yer: Mühendis Beyinler | Arşiv Bağlantısı
- Resmi Gazete. T.c Resmi Gazete. Alındığı Tarih: 10 Ekim 2023. Alındığı Yer: resmigazete | Arşiv Bağlantısı
