Bir türün bir bireyinin çocuğu o bireyden en çok ne kadar farkı olabilir? Doğan çocuğun yeni bir tür olma ihtimali var mı?

Türleşme, yeni bir bitki veya hayvan türünün nasıl yaratıldığıdır. Türleşme, bir türün içindeki bir grubun, türünün diğer üyelerinden ayrılarak kendine özgü özellikler geliştirmesi durumunda ortaya çıkar. Farklı bir ortamın talepleri veya yeni grup üyelerinin özellikleri, yeni türü atalarından farklılaştıracaktır.

Türleşmenin bir örneği Galapagos ispinozudur. Bu kuşların farklı türleri, Güney Amerika'nın Pasifik Okyanusu'nda bulunan Galápagos takımadalarındaki farklı adalarda yaşamaktadır. İspinozlar okyanus tarafından birbirlerinden izole edilmiştir. Milyonlarca yıl boyunca her ispinoz türü, özellikle yediği yiyeceğe uyum sağlayan benzersiz bir gaga geliştirmiştir. Bazı ispinozların sert kabuklu yemişlerin ve tohumların sert kabuklarını kırabilecek büyük, keskin olmayan gagaları vardır. Diğer ispinozların, kuşun kaktüs dikenleri tarafından dürtülmesine gerek kalmadan kaktüs çiçeklerini araştırabilen uzun, ince gagaları vardır. Diğer ispinozların ise böcekleri yakalayıp kavrayabilen orta büyüklükte gagaları vardır. Kuşlar izole oldukları için birbirleriyle çiftleşmiyorlar ve bu nedenle benzersiz özelliklere sahip benzersiz türlere dönüşüyorlar. Buna allopatrik türleşme denir.

Beş çeşit türleşme vardır: allopatrik, peripatrik, parapatrik ve sempatik ve yapay.

Allopatrik türleşme, bir türün birbirinden izole edilmiş iki ayrı gruba ayrılmasıyla ortaya çıkar. Sıradağ veya su yolu gibi fiziksel bir bariyer, onların birbirleriyle üremelerini imkansız hale getirir. Her tür, kendine özgü habitatın taleplerine veya yavrulara aktarılan grubun genetik özelliklerine bağlı olarak farklı şekilde gelişir.

Arizona'nın Büyük Kanyonu oluştuğunda, bir zamanlar tek bir popülasyonun parçası olan sincaplar ve diğer küçük memeliler artık bu yeni coğrafi engeli aşarak birbirleriyle iletişim kuramayacak ve üreyemeyeceklerdi. Artık melezleşemiyorlardı. Sincap popülasyonuna allopatrik türleşme uygulandı. Bugün kanyonun kuzey ve güney kenarlarında iki ayrı sincap türü yaşamaktadır. Öte yandan bu engeli kolaylıkla aşabilen kuşlar ve diğer türler kendi aralarında çiftleşmeye devam etti ve ayrı popülasyonlara bölünmediler.

Küçük birey gruplarının büyük gruptan koparak yeni bir tür oluşturmasına peripatrik türleşme denir. Allopatrik türleşmede olduğu gibi, fiziksel engeller grup üyelerinin birbirleriyle çiftleşmelerini imkansız hale getirir. Allopatrik türleşme ile peripatrik türleşme arasındaki temel fark, peripatrik türleşmede bir grubun diğerinden çok daha küçük olmasıdır. Küçük grupların benzersiz özellikleri grubun gelecek nesillerine aktarılarak bu özelliklerin o grup arasında daha yaygın hale getirilmesi ve grubun diğerlerinden ayırt edilmesi sağlanır.

Parapatrik türleşmede, bir tür geniş bir coğrafi alana yayılmıştır. Türün herhangi bir üyesinin başka bir üyeyle çiftleşmesi mümkün olmasına rağmen bireyler yalnızca kendi coğrafi bölgelerindekilerle çiftleşirler. Allopatrik ve peripatrik türleşme gibi, farklı habitatlar da parapatrik türleşmede farklı türlerin gelişimini etkiler. Türler fiziksel bir bariyerle ayrılmak yerine aynı ortamdaki farklılıklarla ayrılır.

Parapatrik türleşme bazen ortamın bir kısmı kirlendiğinde meydana gelir. Madencilik faaliyetleri kurşun ve çinko gibi yüksek miktarda metal içeren atıklar bırakmaktadır. Bu metaller toprak tarafından emilerek çoğu bitkinin büyümesini engeller. Manda otu gibi bazı otlar metalleri tolere edebilir. Vanilya otu olarak da bilinen manda otu, Avrupa ve Asya'ya özgüdür ancak artık Kuzey ve Güney Amerika'da da bulunmaktadır. Manda otu, metallerle kirlenmeyen bölgelerde yetişen otlardan eşsiz bir tür haline gelmiştir. Uzun mesafeler, türün diğer üyeleriyle üremek için seyahat etmeyi imkansız hale getirebilir. Manda otu tohumları o bölgedeki üyelerin özelliklerini yavrulara aktarır. Bazen parapatrik türleşmeyle oluşan bir tür, orijinal türden farklı bir çevrede hayatta kalmaya özellikle uygundur.

Sempatrik türleşme tartışmalıdır. Bazı bilim adamları onun var olduğuna inanmıyor. Sempatrik türleşme, bir türün herhangi bir üyesinin diğeriyle çiftleşmesini engelleyen hiçbir fiziksel engel olmadığında ve tüm üyeler birbirine yakın olduğunda ortaya çıkar. Belki de farklı bir besin kaynağına veya özelliğe dayanan yeni bir tür kendiliğinden gelişiyor gibi görünüyor. Teori, bazı bireylerin barınma veya yiyecek kaynakları gibi çevrenin belirli yönlerine bağımlı hale gelirken diğerlerinin bağımlı hale gelmemesidir.

Sempatik türleşmenin olası bir örneği, yumurtalarını bir elmanın meyvesinin içine bırakarak onun çürümesine neden olan bir böcek olan elma kurdudur. Elma ağaçtan düşerken, kurtçuklar birkaç ay sonra sinek olarak ortaya çıkmadan önce toprağı kazarlar. Elma kurdu ilk başta yumurtalarını elmanın akrabası olan alıç adı verilen bir meyvenin meyvesine bıraktı. 19. yüzyılda elmanın Kuzey Amerika'ya tanıtılmasının ardından, yumurtalarını yalnızca elmaların içine bırakan bir kurtçuk türü gelişti. Orijinal alıç türü hala yumurtalarını yalnızca alıçlara bırakıyor. Bu iki kurtçuk türü henüz farklı türler değil, ancak birçok bilim adamı onların sempatik türleşme sürecinden geçtiklerine inanıyor.

Yapay türleşme, insanlar tarafından yeni türlerin yaratılmasıdır. Bu, bilim adamlarının çoğunlukla meyve sinekleri gibi böcekleri araştırdığı laboratuvar deneyleri yoluyla elde edilir.^[1]

Bu bilgiler ışığında, bir dişi ve bir erkekten olan yavrunun bir anda yeni bir tür olma durumu yoktur. Türleşme için gereken koşulların uzun süre boyunca devam etmesi, bu koşullara uyumlu bireylerde uyum için gerekli mekanizmaların oluşması ve bunu DNA'larına aktarmaları gerekir. Türleşme uzun bir süreçtir.